آزمایشگاه تکنولوژی روغن
دانشگاه آزاد شهرقدس
درباره وبلاگ


به وبلاگ من خوش آمدید
آخرین مطالب

 

چربی ها و روغن ها از مهم ترین اجزای غذای انسان به شمار می روند. چربی ها در تمام سلول ها و بافت های بدن وجود دارند.
روغن ها و چربی ها به عنوان ماده مغذی تأمین کننده انرژی بوده و یک گرم چربی یا روغن 9کیلوکالری انرژی تولید می کند. روغن های گیاهی منبع خوبی از ویتامین e و پیش ساز ویتامین a هستند که به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدانی طبیعی شناخته شده اند. چربی های حیوانی و روغنماهی نیز منبع ویتامین d هستند. چربی ها منبع اسیدهای چرب ضروری اند که بدن به طور طبیعی قادر به تولید آنها نیست.باید توجه داشته باشیم چربی ها با تمام مزایایی که برای آنها بیان شده، مضراتی نیز دارند. در نتیجه باید در مصرف چربی ها و روغن ها نهایت احتیاط را داشته باشیم. مصرف بیش از حد نیاز چربی ها سبب افزایش کلسترول، اضافه وزن و چاقی، افزایش خطر بروز بیماری های قلبی - عروقی، برخی سرطان ها و... می شود. به همین دلیل برای حفظ و ارتقای سلامت تغذیه ای، لازم است اصول کلی و اولیه را در مورد روغن ها، نحوه مصرف و نگهداری آنها دانست. توصیه می شود روغن ها و چربی ها حداقل 15 و حداکثر30درصد از نیاز انرژی روزانه هر فرد را تأمین کنند. مقدار مصرف چربی و روغن برای یک فرد سالم و بالغ حدود 70گرم در روز پیشنهاد می شود که شامل چربی مرئی (روغن مایع و جامد) و چربی نامرئی (چربی گوشت، شیر، تخم مرغ، مغزها و...) است. چه نوع روغن و چربی ای برای بدن کمتر زیان آور است؟ علت زیان آور بودن روغن ها و چربی ها وجود اسیدهای چرب ترانس و اشباع در آنهاست. این دو ماده عامل ایجاد بیماری های مرتبط با چربی و روغن است. بنابراین لازم است روغنی انتخاب کنیم که میزان اسیدهای چرب ترانس و اشباع آن کمتر باشد. روغن های مایع در مقایسه با روغن های جامد مضرات کمتری دارند؛ در نتیجه لازم است از روغن مایع مصرف کنیم. چه نوع روغنی برای پخت غذا مناسب است؟ انواع روغن های خوراکی مایع برای پخت غذا مناسب هستند. در روغن های مایع نیز بعضی بر دیگری ارجح است. اولویت استفاده از روغن های مایع در پخت غذا (و نه سرخ کردن آن) عبارت است از روغن زیتون، کنجد، کانولا، ذرت، آفتابگردان و سویا. برای سرخ کردن مواد غذایی از چه روغن هایی می توان استفاده کرد؟ برای سرخ کردن مواد غذایی لازم است از روغن مایع مخصوص سرخ کردنی استفاده کنیم. اگر روغن مایع مخصوص سرخ کردنی در دسترس نبود می توان از روغن نیمه جامد خوراکی استفاده کرد به شرط آنکه حرارت اجاق کم باشد و زمان سرخ کردن کوتاه باشد. روغن نیمه جامد خوراکی مقاومت بالاتری نسبت به اکسیداسیون داشته و نقطه دود بالاتری دارد. هنگام خرید روغن به چه نکاتی باید توجه کرد؟ برچسب روی بسته روغن را به دقت بخوانید: روی برچسب باید نام و نوع فراورده ، شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، نشان استاندارد، نام کارخانه، شرایط نگهداری و مصرف، تاریخ تولید و انقضا، مشخصات تغذیه ای (مقدار چربی کل، کلسترول، اسیدهای چرب اشباع، اسیدهای چرب ترانس)، درج شده باشد. همچنین به نوع ظرف و بسته بندی روغن ها توجه کنید. ظرف نگهداری روغن باید سالم و غیرقابل نفوذ به نور، حرارت و هوا باشد. روغن مایع نباید در ظروف شفاف نگهداری شود. دقت کنید ظرف روغن و حجم آن کم باشد. اگر روغن های بزرگ و چند لیتری بخرید مجبور می شوید بیشتر مصرف کنید! هنگام مصرف روغن به چه نکاتی باید توجه کرد؟ به رنگ و بوی روغن توجه کنید: روغن های مایع باید شفاف باشند. بوی تند روغن می تواند نشانه گذشت زمانی طولانی از تولید، کامل نبودن فرایند تصفیه و یا فساد ناشی از آلودگی باشد. به طور کلی هرگونه بوی بد در روغن نامطلوب است و فساد محسوب می شود. مواظب باشید روغن را در مکان خشک، خنک و دور از نور نگهداری کنید. در موارد پخت معمولی از روغن مایع و در هنگام سرخ کردن حتما از روغن مخصوص سرخ کردنی استفاده کنید. به هنگام استفاده از روغن های سرخ کردنی سعی کنید روغن دود نکند و تیره رنگ نشود. درصورتی می توان از روغن چند بار برای سرخ کردن استفاده کرد که بو، طعم و رنگ آن تغییر نکرده و کف و دود در آن ایجاد نشده باشد. اگر روغن را بعد از مصرف سرد کرده، از صافی عبور داده و در یخچال یا جای خشک، خنک و تاریک نگهداری کنید، می توانید 3 تا 4بار دیگر نیز از آن برای سرخ کردن استفاده کنید. میزان اسید چرب ترانس و اشباع روغن ها باید در چه حدی باشد؟ با توجه به اینکه این دو اسید چرب برای بدن مضر هستند، هرچه مقدار آنها در روغن کمتر باشد آن روغن برای سلامتی بهتر و مناسب تر است. در واقع کم ترانس بودن روغن ها یک مزیت است. اکنون در استاندارد روغن میزان اسیدچرب اشباع 30 و اسید چرب ترانس 10 است. اگر روغنی وجود داشته باشد که میزان این دو اسید چرب در آن کمتر از مقدارهای گفته شده باشد به شرط دارا بودن سایر ویژگی ها، آن روغن برای مصرف ارجح است. آیا می توان به طور نامحدود از روغن های مایع استفاده کرد؟ خیر، با توجه به اینکه انرژی یک گرم روغن مایع مانند روغن جامد بوده، پس مصرف روغن های مایع حتی آنهایی که خواص مفید هم دارند مانند روغن زیتون باید در حد توصیه شده و نه بیشتر باشد. آیا استفاده از کره به جای روغن نباتی مناسب است؟ با توجه به خصوصیات کره از جمله عدم مقاومت در حرارت های بالا نمی توان آن را جایگزین روغن نباتی کرد. در مواردی که فرد سالم بوده و یا در کودکان می توان از کره برای صبحانه استفاده کرد. آیا می توان از روغن زیتون و روغن هسته انگور جهت سرخ کردن مواد غذایی استفاده کرد؟ خیر، به دلیل پایین بودن مقاومت روغن هسته انگور در برابر اکسیداسیون، این روغن برای سرخ کردن مناسب نیست. از روغن زیتون تصفیه شده می توان برای سرخ کردن استفاده کرد به شرط آنکه حرارت کم و زمان سرخ کردن کوتاه باشد. آیا روغن های مایع همانگونه که به سطح اجاق گاز می چسبند در بدن ما و دیواره رگ ها نیز رسوب می کنند؟ علت چسبندگی زیاد روغن مایع بر سطح اجاق گاز و ظروف ایجاد ترکیبات پلیمری در حرارت بالا و مجاورت با اکسیژن هواست که چنین شرایطی در بدن نیست و شانس ایجاد رسوب پلیمری در رگ ها با روغن مایع وجود ندارد. روغن جامد و نیمه جامد به دلیل داشتن اسیدهای چرب اشباع در دیواره رگ ها بیشتر رسوب می کنند. آیا میزان جذب روغن ها در غذا یکسان است؟ در دمای محیط روغن مایع اضافی از بافت غذا خارج می شود اما روغن جامد یا نیمه جامد در بافت غذا بسته شده و باقی می ماند. بنابراین احتمال جذب روغن مایع در غذا کمتر خواهد بود.
جمعه 15 دی 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

روغن نارگیل، نوعی چربی اشباع شده است که از میوه درخت نارگیل به دست می‌آید. از این روغن در تهیهٔ مواد آرایشی بهداشتی و همچنین در غذاها استفاده می‌شود. این روغن سرشار از لوریک اسید (نوعی اسید چرب با زنجیره متوسط) می‌باشد. روغن نارگیل‌های هیدروژنه نشده معمولاً بین دمای ۲۲ تا ۲۴ درجه سانتی گراد ذوب می‌شوند. روغن نارگیل بین دیگر انواع روغن از همه پایدارتر است و بین روغن‌های مخصوص سرخ کردن، حرارت لازم برای سوختن روغن نارگیل از همه روغن‌ها بالاتر است. بنابراین، حتی در دماهای بالا هم این روغن نمی‌سوزد و دود از آن بلند نمی‌شود.
آثار روغن نارگیل بر سلامتی
 
برخی متخصصین تغذیه عقیده دارند که روغن نارگیل، سرعت سوخت و ساز بدن را بالا می‌برد و بنابراین، از وزن افرادی که از این روغن استفاده می‌کنند کاسته می‌گردد. برخی پژوهش‌ها هم نشان داده‌اند که مصرف روغن نارگیل، خطر ابتلا به سرطان سینه را در خانم‌ها کاهش می‌دهد. با وجود این، برخی از پژوهشگران باور دارند که روغن نارگیل در هر حال، نوعی چربی اشباع شده است و حتی مصرف مقدار کمی از آن، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. همچنین طی آزمایشی که بر روی موش‌ها انجام شده، مشخص شده است که آسیب‌های جدی به پوست وارد می‌آورد.
بزرگ‌ترین تولید کنندهٔ روغن نارگیل در جهان، کشور فیلیپین است که صادرات این روغن، ۷ درصد از کل درآمد صادراتی این کشور را تشکیل می‌دهد.

 پری بیومیل یک محصول با کیفیت، جهت تامین نیازهای تغذیه ای نوزادان نارس و کم وزن می باشد و در مواردی که مادر قادر به شیردهی به نوزاد نمی باشد، نیازهای تغذیه ای نوزاد را تامین می سازد.
• پری بیومیل دارای نوکلئوتیدها
با مزایای زیر برای نوزادان نارس و با وزن کم در هنگام تولد می باشد:
- اجزاء تشکیل دهنده DNA و RNA در تمامی سلول های نوزادان.
- انتقال انرژی در بدن نوزاد.
- بهبود وضعیت روده بعد از اسهال.
- ساختار و عملکرد طبیعی کبد.
• پره بیوتیک های
GOS و FOS.
- بهبود انتقال مواد در روده، تنظيم دفعات و سهولت دفع مدفوع و مقابله در برابر يبوست و اسهال.

- افزايش محافظت در برابر عفونت ها و آلرژی و ايمني بهتر.
• مقدار لاکتوز حدود 70 درصد (به جای 100 درصد): به علت پایین بودن فعالیت آنزیم لاکتاز
و میزان املاح صفراوی در نوزادان نارس و کم وزن، برای جلوگیری از مشکلات گوارشی در این نوزادان مقدار لاکتوز در پری بیومیل در حد 70 درصد تنظیم شده است.
• MCT Oil : به میزان 26 درصد.
- به سهولت از دستگاه گوارش نوزاد جذب شده
و تامین کننده انرژی مورد نیاز نوزادان کم وزن و نارس می باشد.
• AA و DHA (در شیر مادر نيز وجود دارند):
- تکامل سیستم بینایی.
- توسعه شبکه مغزی.
- تقویت توانایی حل مسئله نوزاد.
• تورین: مقادیر بالای آن برای هضم بهتر و تنظیم سیستم عصبی.

• میزان پروتئین بالاتر : مقدار پروتئین پری بیومیل در 100 کیلو کالری 2/9 گرم تنظیم شده است که مطابق رفرنس های معتبر علمی مانند فنروف و مارتین 2010 می باشد.
• ویتامین های A ،C ،E و ماده معدنی سلنیوم به عنوان آنتی اکسیدان های سلولی در فرمولاسیون این محصول استفاده شده‌اند.
• پری بیومیل شامل 80 کیلوکالری انرژی در هر 100 میلی لیتر (در مصرف بیمارستانی) و 500 کیلوکالری انرژی در هر 100 گرم پودر می باشد.

تركيبات: وی پروتئین فاقد املاح معدنی، مالتودکسترین، شیر چربی گرفته شده، روغن های گیاهی، روغن تري‌گليسريد با زنجیره متوسط (MCT)، پروتئین های تغلیظ شدۀ شیر، مواد معدنی، ویتامین ها، اسید دوکوزاهگزانوئیک، اسيد آراشيدونيك، پره بيوتيك‌ها، کولین بی تارترات، اینوزیتول، تورین، نوكلئوتيدها و ال کارنیتین.

جمعه 15 دی 1391برچسب:, :: 6 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

Competitive inhibition :
 In competitive inhibition, the inhibitor and substrate compete for the enzyme (i.e., they can not bind at the same time).[73] Often competitive inhibitors strongly resemble the real substrate of the enzyme. For example, methotrexate is a competitive inhibitor of the enzyme dihydrofolate reductase, which catalyzes the reduction of dihydrofolate to tetrahydrofolate. The similarity between the structures of folic acid and this drug are shown in the figure to the right bottom. In some cases, the inhibitor can bind to a site other than the binding-site of the usual substrate and exert an allosteric effect to change the shape of the usual binding-site. For example, strychnine acts as an allosteric inhibitor of the glycine receptor in the mammalian spinal cord and brain stem. Glycine is a major post-synaptic inhibitory neurotransmitter with a specific receptor site. Strychnine binds to an alternate site that reduces the affinity of the glycine receptor for glycine, resulting in convulsions due to lessened inhibition by the glycine.[74] In competitive inhibition the maximal rate of the reaction is not changed, but higher substrate concentrations are required to reach a given maximum rate, increasing the apparent Km.
Uncompetitive inhibition:
In uncompetitive inhibition, the inhibitor cannot bind to the free enzyme, only to the ES-complex. The EIS-complex thus formed is enzymatically inactive. This type of inhibition is rare, but may occur in multimeric enzymes.
Non-competitive inhibition:
 
Non-competitive inhibitors can bind to the enzyme at the binding site at the same time as the substrate,but not to the active site. Both the EI and EIS complexes are enzymatically inactive. Because the inhibitor can not be driven from the enzyme by higher substrate concentration (in contrast to competitive inhibition), the apparent Vmax changes. But because the substrate can still bind to the enzyme, the Km stays the same.
Mixed inhibition:
This type of inhibition resembles the non-competitive, except that the EIS-complex has residual enzymatic activity.This type of inhibitor does not follow Michaelis-Menten equation.In many organisms, inhibitors may act as part of a feedback mechanism. If an enzyme produces too much of one substance in the organism, that substance may act as an inhibitor for the enzyme at the beginning of the pathway that produces it, causing production of the substance to slow down or stop when there is sufficient amount. This is a form of negative feedback. Enzymes that are subject to this form of regulation are often multimeric and have allosteric binding sites for regulatory substances. Their substrate/velocity plots are not hyperbolar, but sigmoidal (S-shaped).The coenzyme folic acid (left) and the anti-cancer drug methotrexate (right) are very similar in structure. As a result, methotrexate is a competitive inhibitor of many enzymes that use folates.Irreversible inhibitors react with the enzyme and form a covalent adduct with the protein. The inactivation is irreversible. These compounds include eflornithine a drug used to treat the parasitic disease sleeping sickness.[75] Penicillin and Aspirin also act in this manner. With these drugs, the compound is bound in the active site and the enzyme then converts the inhibitor into an activated form that reacts irreversibly with one or more amino acid residues.
Uses of inhibitors:
Since inhibitors modulate the function of enzymes they are often used as drugs. A common example of an inhibitor that is used as a drug is aspirin, which inhibits the COX-1 and COX-2 enzymes that produce the inflammation messenger prostaglandin, thus suppressing pain and inflammation. enzyme inhibitor that combines with the copper and iron in the active site of the enzyme cytochrome c oxidase and blocks cellular respiration
 
ممانعت رقابتی:
در مهار رقابتی، مهارکننده و سوبسترا برای آنزیم رقابت می کنند (به عنوان مثال، آنها در یک زمان نمی توانند متصل شوند).
اغلب مهارکننده های رقابتی به شدت شبیه به بستر واقعی از آنزیم هستند.
به عنوان مثال، متوترکسات یک مهار کننده رقابتی آنزیم ردوکتاز دی هیدروفولات است، که کاهش دی هیدروفولات به تتراهیدروفولات کاتالیز میکند. شباهت بین ساختار اسید فولیک و این دارو در شکل پایین سمت راست نشان داده شده است.
در برخی موارد، مهار کننده می تواند به یک سایت دیگر از محل اتصال بستر معمول متصل شده و اثر آلوستریکی برای تغییر شکل معمول اتصال سایت اعمال کند.برای مثال استریکنین به عنوان یک مهار کننده آلوستریکی گیرنده گلیسین در طناب نخاعی و ساقه مغز پستانداران عمل میکند. گلیسین پست اصلی برای سیناپسهای مهارکننده انتقال دهنده عصبی با یک سایت گیرنده خاص است. استریکنین به سایت های جایگزین که باعث کاهش میل گیرنده گلیسین برای گلیسین است، متصل می شود و در نتیجه تشنج به علت مهار کاهش گلیسین صورت میگیرد. در مهار رقابتی حداکثر سرعت واکنش را تغییر نمی کند، اما غلظت های بالاتر از بستر برای رسیدن به بیشترین بستر و افزایش اشکار km مورد نیاز است.
ممانعت غیر رقابتی:
در ممانعت غیر رقابتی مهار کننده نمی تواند به انزیم ازاد متصل شود فقط با es کمپلس تشکیل میدهد.EIS کمپلکس تشکیل آنزیمی غیر فعال است. این نوع مهار نادر است، اما در آنزیم های multimeric ممکن است رخ دهد
ممانعت کننده غیر رقابتی:
مهار کننده غیر رقابتی در محل اتصال در همان زمان به عنوان سوبسترا به آنزیم ، اما نه به سایت فعال می توانند متصل شوند.هر دو EI و مجتمع های EIS آنزیمی غیر فعال است. از آنجا که مهار کننده نمی تواند انزیم با غلظت بالایی از سوبسترا را هدایت کند(در مقابل مهار رقابتی)،Vmaxظاهری تغییر میکند. اما از آنجا که بستر هنوز هم می تواند به آنزیم متصل بماند کیلومتر در همان حالت باقی میماند.
مهار کننده هاي مختلط:
این نوعازمهارکننده هاشبه غیررقابتی را تداعي مي نمايد ، به استثناء این که ترکيب EIS رسوبي از فعالیت آنزیمی دارد
این نوعازمهارکننده هاازفرمول Michaelis-Menten  پیروی نمی کنند. در بسیاری از موجودات زنده، اين مهار کننده ها ممکن است به عنوان بخشی از مکانیزم عکس العمل عمل کنند. اگر يک آنزيم بيش از حد از يک ماده در موجود زنده توليد کند آن ماده ممکن است، در ابتدا به عنوان یک مهار کننده آنزیمي در مسيري که آن را توليد مي کند عمل کند و در صورتيکه از آن به مقدارکافیوجودداشته باشد، باعث کاهش سرعتو یا توقف تولیدماده مي شود. این يک نوع ازعکس العمل منفی مي باشد . آنزیم هايي که تابع اين نوع مقررات هستند اغلب multimeric مي باشند. و داراي سایت هایآلوستریکیاجباريموادنظارتی مي باشند. بستر /سرعتقطعه به خودي خودhyperbolarنیست اما sigmoidal مي باشد. (Sشکل) . اسید فولیککوآنزیم (چپ ) و داروي ضد سرطان متوترکسات (راست) در ساختار ، خيلي شبيه هستند. در نتيجه ، متوترکسات يک بازدارنده رقابتي براي آنزيم هايي مي باشند که فولات مصرف مي کنند. مهار کننده های غیر قابل برگشت باآنزیم واکنش نشان می دهند و باپروتئین تشکیل یکترکیب اضافیکووالانسی مي دهد. غیر فعال سازی برگشت ناپذیر است. این ترکیبات شامل eflornithine مي باشد که براي درمان بيماري هاي انگلي مانند مرض خواب مورد استفاده قرار مي گيرد. پني سيلين و آسپرين نيز به همين روش عمل مي نمايند. با اين داروها ، اين ترکيب در سايت فعال محدود مي باشد و سپسآنزیممهارکنندهرابهیک فرمفعال تبدیل مي کند که واکنش برگشت ناپذیر همراه با پس مانده هاي یک یا چند اسید آمینه است نشان می دهد.
موارد مصرف مهار کننده ها:
از آنجا که مهار کننده ها عملکرد آنزیم ها را تعديل مي کند اغلب از آنها بعنوان دارو استفاده مي شود. یک مثال معمول از یک مهار کننده که به عنوان یک دارو استفاده می شود، آسپرین است که آنزیم هاي COX-1 و COX-2 مهار مي کند که تولید شناسه التهاب پروستاگلاندین است در نتیجه درد و التهاب را سرکوب مي کند آنزیم مهار کننده که با مس و آهن ترکیب مي شود در سایت فعال این آنزیم سیتوکروم C اکسیداز و سلولی تنفس را مسدود مي کند.

 

چهار شنبه 6 دی 1391برچسب:, :: 9 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

باکتری های اسید لاکتیک به عنوان کشت های محافظ

استفاده از LAB به عنوان کشت ميکروبي در تولید گوشت تخمیري، لبنیات، و سبزیجات یکی از قدیمی ترین شیوه های فرآوری مواد غذایی مورد استفاده قرار ميگيرد و به منظور ایجاد ثبات در محصولات غذایی با حفظ خواص حسی و اندام  مورد نظر است.

موفقیت فرایند تخمیر بستگی به مزیت پرورش  کشت ميکروبي دارد، و دقیقا به همین دلیل است که از  LAB به طور گسترده استفاده می شود. بدلیل ضد میکروبهای زیاد مختلفی که تولید می کنند می توانند با طیف گسترده ای از میکروبها که باعث مشکلات در فرایند تخمیر میشوند مقابله کنند

در سال های اخیر، تعدادی تحقیقات در خصوص استفاده از LAB در برنامه های فرآوری مواد غذایی که کنترل میکروارگانیسم ها در آنها مشکل خاص و عمده ای می باشد انجام شده است.

در این صورت، استفاده از LAB به عنوان کشت حفاظتی می باشد و بر پاتوژن ها و یا میکروارگانیسم های فاسد بدون هیچ گونه تاثیر منفی بر ویژگی های حسی یا اجزاء محصولات غذایی تاثیر می گذارد.

تولید اسیدها به عنوان عوامل اصلی ضد میکروبی می باشند که اغلب برای کیفیت مواد غذایی مضر است و راهکار مناسبی برای کشت محافظتی نمی باشند.

LAB که حداقل مقدار اسیدها را تولید می کند اما مقدار کمی نیز باکتری  تولید می کند گزینه بسیار خوبی برای کشت محافظتی می باشد.

اگر چه استفاده از LAB به عنوان پرورش کشت میکروبی پذیرفته شده و به طور گسترده از آن استفاده می شود استفاده از آنها به عنوان کشت محافظتی هنوز تحت آزمایش و توسعه است.

بهره برداری از آنها بستگی به موانع قانونی دارد که استفاده از کشت های محافطتی که برای فعالیت های خود بر روی باکتریها  تکیه می کنند واز آنها به عنوان عوامل نگهدارنده استفاده می شود  به عنوان راه حل امن در بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته نشده است. و در جای دیگر این فصل در مورد آن بحث خواهد شد.

اين در تناقض صريح با وضعيت حقوقي پرورش کشت ميکروبي مي باشد. که به عنوان مواد کمکي عمل آوري و یا مواد تشکیل دهنده شناخته مي شود و نه مواد نگهدارنده و بهمين دليل از نظر قانون گذار يک عامل تعيين کننده نمي باشد.

اخيراً، استفاده ازابزار های زیست شناسی مولکولی به منظور بهبود عملکرد پرورش کشت ميکروبي و کشت محافظ با در نظر گرفتن ظرفیت تولید و یا ظرفيت حفاظت و نگهداری آنها موردتوجه قرار گرفته است.[38].

از آنجائيکه ، در فوانين جاري غذايي ، براي نژاد هاي طبيعي آيين نامه هاي اجرايي محدودي وجود دارد ، انتظار ميرود که استفاده از نژاد هاي  ژنيتکي به آساني مورد تصويب قرار نگيرد (خواص ضد میکروبی طبیعی برای نگهداری غذا )

تلاش برای توسعه کشت حافظتی در طول سال های اخیر افزایش یافته است اما تا به حال فقط به مطالعات آزمایشگاهی محدود شده است

برخی از بررسی ها بر روی این موضوع در دسترس هستند  

هر چند ممکن است برخي از منابع منتشر شده به آسانی در دسترس نباشد. تعدادی از نتايج جالب توجه با استفاده از LAB به عنوان کشت محافظ برای چندین گروه از مواد غذایی مختلف، در ذيل مورد بحث قرار گرفته است.

در یک آزمایش غربالگری که از 221 نوع نمونه نژاد لاکتوباسیلوس جهت ارزیابی توانایی آنها برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها که به طور معمول در محصولات گوشت یافت می شود انجام گرفت , تعداد زیادی از باکتری ها به نژادهای مختلف آلوده شده بودند : به عنوان مثال، (47٪ از گونه ها به باکتری Serratia marcescens ), Citrobacter freundii 47% , Proteus vulgaris 67% ,S.typhimurium 9% و Brochothrix thermosphacta 87% . در اغلب موارد، عامل بازدارنده کشت محافظ به دلیل تشکیل اسید لاکتیک در آنها بود.

هر چند  6 تا از   نمونه 221 LAB ایزوله شده  (همه گونه ها از لاکتوباسیلوس ایزوله شده بودند) بدلیل جلوگیری از تشکیل لیستریا مونوسیتوژنز یک باکتریوسین ایجاد کردند . آزمایشات دیگری توسط همان محققان بر روی گوشت خوک خرد شده (نوع آلمانی Mettwurst تازه) با PH 5/5  با هدف کنترل مونوسیتوژنز انجام شد و نشان داد که نژاد های لاکتوباسیل ها مقدار مناسبی از antilisterial آنتی لیستریال تولید کردند که توانایی کاهش رشد پاتوژن را در حدود یک چرخه سیستم داشتند. یک متغیر لاکتوباسیلوس که باکتریوسین تولید نمی کند، مقدار آلودگی لیسترین آغشته را در این محصول تغییر نداد.

در مطالعه دیگری که از لاکتوباسیلوس به عنوان کشت محافظ  استفاده گردید کنترل مونوسیتوژنها در ورقه های  Brühwurst ( سوسیس پخته شده ) بسته بندی شده در خلاء مورد تاکید قرار گرفت. نمونه ورقه های سوسیس با ترکیبی از چهارگروه از ویروسهای مونوسیتوژنز آغشته شدند که با یک یا دو باکتریوسین تولید کننده گونه های لاکتوباسیلوس ایزوله Lb706 که تولید ساکسین A می کنند، مستحکم شده بودند و ایزوله Lb674 که تولید ساکسین 674  می کند یا از یک باکتریوسین که تولید گونه ای از لاکتوباسیلوس می کند و برای مدت 28 روز در دمای 7 درجه سانتیگراد نگهداری شد.

در حالی که LAB جلوگیری کننده از تولید غیر باکتریوسین، تعداد لیستریا مونوسیتوژنز را کاهش داد اما مقدار آن قابل قبول نبود هر دو گونه باکتریوسین تولید کننده لاکتوباسیلوس  قادر به کنترل رشد لیستریا مونوسیتوژنز به اندازه کافی در شمارش اولیه آزمایش بودند

لوکانسکی ، با استفاده از انواع باکتریوسین تولیدکننده  و Pediococcus acidilactici برای حفاظت از سوسیس بوقلمون در مقابل لیستریا مونوسیتوژنز، فهمید که باکتریوسین تولید کننده می تواند پاتوژن را بوسیله 4/3 چرخه کاهش دهد، در حاليکه استفاده از نوع باکتریوسین -غیرتولیدی   تنها 0.9 چرخه کاهش میابد. در سوسیس کوکتل و فرانکفورتر بسته بندی شده در خلاء ، تکثیر لیستر اونوسیتوژنها آلوده کننده در محصولات با اضافه کردن P. acidilactici JD1-23 به محصول ، به مقدار 107 CFU/g به مدت بیش از 60 روز تحت کنترل قرار گرفتند. در حالی که تعداد باقیمانده پاتوژن از 104 به 106 افزایش یافت. Degnan و همکاران یک نوع  اثر ضد باکتری را در گونه باکتریوسین- تولیدکننده  P. acidilactici  در سوسیس کوکتل بسته بندی شده در خلاء که در دمای نامطلوب 25 درجه سانتیگراد نگهداری شده بود ، مشاهده کرد. در حالیکه افزودن کشت محافظ ، باعث کاهش تعداد لیستریا مونوسیتوژنز  به میزان 7/2 چرخه در عرض 8 روز میگردد وليکن تعداد پاتوژن در سوسیس بدون افزودن pediococci 2/3 چرخه افزایش یافت. در بیکن، از یک نوع پدیوسین – تولیدی   P.acidilactici و همچنین کاهش سطح نیتریت، به منظور جلوگیری از تولید سم هاگ های بوتولینوم - سی استفاده شده است. در اینجا، کشت محافظ بدلیل شرایط درجه حرارت نامناسب رشد کرده و تولید اسید لاکتیک و پدیوسین نگهدارنده می کند.

نوع H acidilactici .P ، جدا شده از سوسیس تخمیر شده، به دلیل تولید باکتریوسین که pediocin ACH نامیده می شود طیف وسیع تری از فعالیت باکتریوسیدال از هر باکتریوسین pediococcal دیگري را نشان میدهد.

تولید کننده های پدیوسین نیز ، به دلیل تولید اسید لاکتیک و نه بخاطر تولید باکتریوسین ، بیشتر به عنوان کشت محافظ مورد استفاده قرار گرفته اند.

Hutton. [57 و همکاران روش “Wisconsin process” (ترکیبی از کشت استارتر اسید لاکتیک و ساکاروز) برای جلوگیری از مسمومیت توسط بوتولینوم C در بیکن با نیتریت کم را بکار گرفت.

در سالاد هاي مرغٰ ، پژوهشگران مشاهده نمودند که ترکيب P. acidilactici و گلوکز از مسموميت بوتولينوم جلوگيري مي کند. وقتی سالاد مرغ در درجه حرارت نامناسب قرار گرفته بود، کشت محافظ ، گلوکز موجود را به اسید لاکتیک تغيير مي دهد، که باعث کاهش PH محصول ميگردد. آزمايشهاي مختلف پاتوژن نشان داد که سرعت و میزان تجمع اسید لاکتیک در سالاد مرغ در طول مدت نگهداري در درجه حرارت نامناسب ، جهت جلوگيري از مسموميت بوتولینوم کافی بود.

Kotzekidou  و Bloukas اثر کشت محافظ را بر روی زمان نگهداري ورقه هاي ژامبون پخته شده بسته بندی شده در خلاء مورد مطالعه قرار دادند. آنها دریافتند که استفاده از ژامبون پخته تولید شده با لاکتوباسیلوس alimentarius و xylosus Staphylococcus به عنوان کشت محافظ، تا 28 روز قابل قبول بود در حالی که عمر مفید ژامبون 21 روز مي باشد

 

چهار شنبه 6 دی 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

1. Pure Gold Extra Virgin Olive Oil

2.Mazola Corn Oil

3.kadoya Sesame oil‏

4.huile d'olive saint venant

5.Leonardo Gold Premium Extra Virgin

چهار شنبه 6 دی 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

1. Frantoia Barbera Extra Virgin Olive Oil from Sicily
 

2. Columela Extra Virgin Olive Oil From Spain
 

3. Bariani California Olive Oil
 

4. Zoe Organic Extra Virgin Olive Oil
 

5. Olio Taibi Monocultivar Nocellara Extra Virgin Olive Oil
 

6. Kirkland Organic Extra Virgin Olive Oil
 

چهار شنبه 6 دی 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

روغن کنجد در بین روغن‌های خوراکی به ملکه‌ی روغن‌ها مشهور است. دانه کنجد بیشترین میزان روغن را در بین دانه‌های روغنی دیگر داراست اما با وجود این تولید آن بسیار کمتر از دانه‌های دیگر نظیر سویا، آفتابگردان و گلرنگ است.

روغن کنجد به عنوان یک روغن با قیمت و کیفیت بالا شناخته می‌شود. این روغن بیشترین مقاومت و ماندگاری را در بین روغن‌های خوراکی با درصد بالای چربی غیراشباع دارد. نوع لیگنان و آنتی اکسیدان‌های طبیعی موجود در این روغن باعث بروز مقاومت بسیار بالا در برابر اکسیداسیون و خواص فیزیولوژیکی ارزشمند روغن کنجد شده است.

ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد به گونه‌ای است که برای هر سه مصرف سرخ کردن، پخت و پز و سالاد قابل استفاده است.

 

خواص روغن کنجد

 

 

* کاهش دهنده سطح کلسترول بد خون(LDL) و افزایش جذب کلسترول خوب(HDL)

* کاهش فشارخون در افراد مبتلا به فشار خون بالا

* جلوگیری از سرطان‌های سینه، پروستات و سرطان‌های دستگاه گوارش

* جلوگیری از تصلب شرایین و بسته شدن عروق

* جلوگیری از بروز سکته قلبی

* جلوگیری از بروز آب مروارید

* شفافیت و لطافت پوست به دلیل غنی بودن از ویتامین E

* مناسب برای سرخ کردن به دلیل مقاومت بالای حرارتی

* کاهش ابتلا به بیماری پارکینسون

* جلوگیری از بیماری‌های مفصلی و آرتروز

* خواص آنتی اکسیدانی فوق‌العاده به دلیل وجود دو ماده شیمیایی sesamol و sesamin. آنتی اکسیدان‌ها با رادیکال‌های آزادی که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و به روند پیری سرعت می‌بخشند مقابله می‌کند.

* ویتامین E موجود در آن از بیماری آلزایمر جلوگیری می‌کند.

خواص ذکر شده در مورد روغن کنجد بدین معنا نیست که شما آزادید هر چه قدر

که می‌خواهید از آن در طی یک روز استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که کالری همه‌ی روغن‌ها یکسان است؛ یعنی هر 5 گرم آن که معادل یک قاشق چای خوری می‌شود چیزی در حدود 45 کیلوکالری انرژی دارد

 

 

* روغن کنجد تحریک پذیری غشاء مخاطی را کم می‌کند. این روغن برای درمان سرفه، یبوست، آرتریت و پوست خشک توصیه می‌شود.

 

* مصرف مرتب آن اضطراب را کاهش می‌دهد، گردش خون را تقویت می‌کند، مانع اختلالات عصبی می‌شود و سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند.

* مصرف روغن کنجد، نشاط آور است، هوشیاری ایجاد می‌کند، دردهای مزمن و گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد.

* ویتامین E موجود در آن به رشد مو سرعت می‌بخشد.

* برای افرادی که از کم خونی و سرگیجه رنج می‌برند مفید است.

* مصرف موضعی این روغن، پوست را نرم و لطیف می‌کند.

* خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد.

* غرغره کردن آن، باکتری‌ها، از جمله باکتری‌های سرماخوردگی از بین می‌برد.

* محافظ طبیعی در برابر اشعه‌ی فرابنفش به حساب می‌آید.

* مانع شوره‌ی سر می‌شود.

* از پوست در برابر کلر موجود در آب استخر محافظت می‌کند.

* ماساژ با روغن کنجد انعطاف پذیری مفاصل را زیاد می‌کند.

* بریدگی‌ها و جراحت‌های سطحی را درمان می‌کند.

* پوست صورت به خصوص اطراف بینی را سفت می‌کند و مانع بزرگ شدن منفذهای پوستی صورت می‌شود.

* از بروز آکنه جلوگیری می‌کند.

روغن کنجد

خواص شیمیایی

 

 

ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد

روغن کنجد به گروه اسیدهای اولئیک – لینولئیک متعلق است. این روغن کمتر از 15 درصد اسید چرب اشباع دارد که بیشترین آن پالمیتیک و استئاریک و بیش از 85 درصد مجموع اسیدهای چرب آن غیراشباع است. اسید اولئیک و اسید لینولئیک بیش از 80 درصد کل اسیدهای چرب روغن کنجد را تشکیل می‌دهند.

برخلاف روغن‌های گیاهی دیگر در این گروه، درصد اسید اولئیک روغن کنجد حدود 45 درصد و اسید لینولئیک آن حدود 40 درصد از مجموع کل اسیدهای چرب آن می‌باشد.

 

استرول ها(sterols)

روغن کنجد در مقایسه با سایر روغن‌های گیاهی، مواد غیرقابل صابونی(حدود 2 درصد) بیشتری دارد. مواد غیرقابل صابونی شامل استرول ها، تری ترپن‌ها و تری ترپن الکل‌ها، توکوفرول ها و لیگنان‌های کنجد می‌باشد. روغن کنجد یکی از منابع غنی استرول های گیاهی(فیتواسترول) می‌باشد. فیتواسترول ها یا استرول های گیاهی رقیب کلسترول در جذب هستند. بنابراین مصرف فیتواسترول موجب کاهش کلسترول خون و در نتیجه جلوگیری از حملات قلبی و عروقی می‌شود.

فیتواسترول ها و به طور خاص بتا سیتوسترول، از رشد سلول‌های سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه نیز جلوگیری می‌کنند.

 

توکوفرول ها(Tocopherols)

شهرت روغن کنجد به خاطر مقاومت در برابر اکسید شدن آن است. یکی از دلایل این مقاومت بیش از حد به خاطر وجود توکوفرول در این روغن است و میزان آن در روغن کنجد 1200 میلی گرم بر کیلوگرم است. گاما توکوفرول بیشترین میزان موجود در روغن کنجد را شامل می‌شود و پس از آن دلتا و آلفا هستند که حدود 5 درصد توکوفرول موجود در روغن را شامل می‌شوند. در بین اقسام مختلف ایزومرهای توکوفرول، گاما توکوفرول قوی‌ترین آنتی اکسیدان موجود در روغن‌ها می‌باشد.

روغن کنجد تحریک پذیری غشاء مخاطی را کم می کند. این روغن برای درمان سرفه، یبوست، آرتریت و پوست خشک توصیه می شود

 

 

این خاصیت آنتی اکسیدانی، ماندگاری این روغن را در برابر حرارت در مقایسه با روغن‌های دیگر بسیار افزایش داده است. مقاومت اکسیداتیو روغن کنجد در برابر حرارت 110 درجه سانتی‌گراد 17.5 ساعت می‌باشد که این روغن را در دسته روغن‌های با مقاومت بالا قرار می‌دهد. همچنین نقطه دود این روغن 226 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. شایان ذکر است مقاومت حرارتی روغن‌های مخصوص سرخ کردنی در همین دما حداکثر 14 ساعت می‌باشد. لذا از این روغن می‌توان در مصارف سرخ کردنی عمیق با طیب خاطر استفاده نمود.

 

 

نکته‌ی مهم

 

 

 

خواص ذکر شده در مورد روغن کنجد بدین معنا نیست که شما آزادید هر چه قدر که می‌خواهید از آن در طی یک روز استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که کالری همه‌ی روغن‌ها یکسان است؛ یعنی هر 5 گرم آن که معادل یک قاشق چای خوری می‌شود چیزی در حدود 45 کیلوکالری انرژی دارد. پس مراقب باشید تا با مصرف بی رویه‌ی آن دچار اضافه وزن و در پی آن دچار مشکلات و بیماری‌های مختلف نشوید.

سالم ترين روش براي پخت غذا، روش آب پز کردن است.در صورتي که ناچار هستيد غذاي خود را سرخ کنيد، بايد از روغن مخصوص سرخ کردني استفاده کنيد. اگر قصد داريد روغني را که يک بار براي سرخ کردن از آن استفاده کرده ايد، دوباره مورد استفاده قرار دهيد، بايد هنگام خريد، در انتخاب نوع روغن دقت کنيد.
بدين منظور بايد روغني را انتخاب کنيد که نقطه ي دود بالايي دارد، يعني روغني که قبل از اينکه سطح آن توليد دود کند، بتوان تا درجه بالايي آن را حرارت داد. وقتي روغن به نقطه ي دود مي رسد، ترکيب آن شروع به تغيير مي کند و کف هايي روي آن تشکيل مي شود که حاوي آکرولئين است و چشم را مي سوزاند. بعد از هر بار استفاده از روغن، نقطه ي دود آن پايين مي آيد و براي همين، روغني براي چند بار سرخ کردن مناسب است که نقطه دود بالايي داشته باشد.
روغني براي چند بار سرخ کردن مناسب است که نقطه ي دود بالايي داشته باشد.روغن مخصوص سرخ کردني جهت سرخ کردن مواد غذايي به کار مي رود .
روغن هاي معمول به دليل نقطه دود پايين در اثر حرارت زياد دود کرده و مواد سرطان زالي خطرناکي توليد مي کنندکه مي تواند با تنفس وارد ريه شخص شده و مشکلاتي را براي او ايجاد نمايد . نقطه دود روغن مخصوص سرخ کردني بالاست و به راحتي دود نمي کند . همچنين جذب کمتري به سطح مواد غذايي داشته و موجب کاهش دريافت چربي خواهد شد .
نقطه دود بعضي روغن ها به ترتيب زير است:
روغن گلرنگ 265 درجه سانتيگراد
روغن آفتابگردان 246 درجه سانتيگراد
روغن سويا 241 درجه سانتيگراد
روغن کانولا (گلزا) 238 درجه سانتيگراد
روغن ذرت 236 درجه سانتيگراد
روغن بادام زميني 231 درجه سانتيگراد
روغن زيتون 190درجه سانتيگراد
ملاحظه مي کنيد که روغن زيتون نقطه دود نسبتا پاييني دارد و براي سرخ کردن مناسب نيست.روغن کنجد نسبت به روغن زيتون مقاوم تر است اما باز هم چون مايع است بهتر است در سرخ کردن هاي عميق از آن استفاده نشود.
بعضي عوامل نقطه دود روغن را پايين مي آورند و به تخريب زودتر روغن کمک مي کنند که عبارتند از:
- مخلوط کردن روغن هاي گياهي باهم
- ورود ذرات خارجي در روغن
- وجود نمک در روغن
- ميزان حرارتي که روغن مي بيند
- تعداد دفعاتي که روغن حرارت داده شده است
- مدت زمان حرارت
- شرايط نگهداري روغن( بودن در معرض اکسيژن، نور و گرما)
براي سرخ کردن مواد غذايي، هيچ وقت از روغن مايع استفاده نکنيد ، زيرا سريعاً اکسيده شده و توليد مواد سرطان زا مي کنند. بنا بر اين براي سرخ کردن از روغن مخصوص سرخ کردني و در صورت نداشتن، از روغن جامد استفاده کنيد.
 

چهار شنبه 6 دی 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

ترکیبات موجود در روغن زیتون:

روغن زیتون "بکر" (از خمیر زیتون بدون اعمال حرارت حاصل می ‌شود که کاملاً خوراکی و رنگ آن زرد متمایل به سبز است) به عنوان یک محصول طبیعی از نظر کمی و کیفی بر اساس نوع و روش روغن ‌کشی، رسیدگی میوه، شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی دارای ترکیبات متغیری خواهد بود. اما به طور کلی در روغن زیتون ترکیبات گلیسیریدی (روغنی)، هیدروکربن‌ها، توکرفرول‌ها، الکل‌ها، استرول، ترکیبات معطر و اجزای متعدد دیگری وجود دارند. اغلب این ترکیبات دارای خواص بیولوژیکی گوناگونی هستند.

در بین اجزای تشکیل دهنده ی روغن زیتون اسیدهای چرب اولئیک، لینولئیک و پالمتیک از نظر کمی بالاترین درصد را دارا هستند. مقدار زیاد اسید اولئیک نه تنها تأثیر زیادی در طعم روغن دارد، بلکه منبع ایده‌آلی برای تولید انرژی و عامل جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی می‌ باشد. وجود اسید چرب ضروری لینولئیک در روغن زیتون متناسب با میزانی است که باید در غذای روزانه وجود داشته باشد.

بالا بودن مقدار ویتامین E و رنگدانه‌های کاروتنوییدی روغن زیتون و نسبت مناسب اسیدهای چرب غیر اشباع به اسیدهای چرب اشباع، در پایداری این روغن بسیار موثر است.

تقلبات در روغن زیتون

روغن زیتون به دلیل قیمت و ارزش بالای تغذیه‌ای، گاه به صورت تقلبی با روغن‌های معمولی و کم ارزش مخلوط و به بازار عرضه می شود. به همین منظور در طول سال‌های متمادی تحقیقات قابل توجهی در هر یک از زمینه‌های ممکن در مورد روغن زیتون انجام شده است. با این حال تشخیص روغن اضافه شده به روغن زیتون معمولاً به آسانی انجام نمی ‌شود، چرا که گاهی روغن اضافی را طوری انتخاب می ‌کنند که هیچ تغییری در شاخص‌ها (عدد یدی، عدد صابونی، تغییر ضریب شکست نور) به وجود نیاید.

افزودن روغن‌های ارزان ‌تر مانند روغن ذرت، روغن‌های هیدروژنه و جامد، همچنین روغن زیتون تصفیه شده ( که مصرف خوراکی ندارد) و روغن تفاله ی زیتون به روغن زیتون بکر، اغلب به عنوان تقلب در روغن زیتون محسوب می شوند.

خواص درمانی زیتون

روغن زیتون دارای اسیدهای چرب غیر اشباع مونو (MUFA) و آنتی اکسیدان می باشد که باعث طول عمر و کاهش بیماری های مرتبط با مصرف روغن های اشباع می شود. بنابراین مصرف آن به جای روغن های اشباع و جامد فواید زیر را برای سلامتی بدن دارد:

* روغن زیتون سلامت شریان‌ها را تامین می‌ کند.

* مانع آسیب رساندن رادیکال‌های آزاد حاصل از چربی‌ها و روغن‌ها به سیستم‌ قلبی-عروقی می ‌شود.

* کلسترول خون و به خصوص نوع بد آن یعنی LDL را کاهش می‌ دهد، بدون اینکه که نوع خوب آن یعنی HDL کاهش پیدا کند.

*از مسموم و اکسیده شدن LDL کلسترول جلوگیری می‌ کند.

* مانع رسوب پلاک ‌ها در جدار شریان شده و در نتیجه مانع تنگ شدن شریان‌ها می ‌شود.

روغن زیتون به علت دارا بودن چربی های غیر اشباع MUFA باعث اتساع سرخرگ ها شده و از این طریق باعث کاهش فشار خون بالا و بیماری های قلبی می شود.

* قند خون را تنظیم می ‌نماید.

* روغن زیتون دارای آنتی اکسیدان های قوی مثل پلی فنول ها و فلاوونوئیدها می باشد که این آنتی اکسیدان ها باعث کاهش پر اکسیداسیون چربی ها در بدن و به دنبال آن کاهش استرس اکسید اکسیداتیو می شوند.

در نتیجه بدن را از صدمه رادیکال های آزاد حفظ می کند و بدین طریق باعث کاهش ابتلا به انواع سرطان‌، خصوصاً سرطان پوست، روده و سرطان پستان در زنان می شود.

* همچنین به علت خاصیت آنتی اکسیدانی خود دیواره سرخرگ ها را از گزند رادیکال های آزاد محافظت کرده و چسبیدن LDL را به دیواره سرخرگ ها، کاهش می دهد و ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.

 

برای اینکه مواد مفید موجود در روغن زیتون، از جمله ویتامین E ، ترکیبات فرار، پلی فنول ها و سایر مواد آن از بین نرود یا کاهش نیابد، این روغن باید در مکان‌های تاریک و خنک نگهداری شود.

برگ، میوه و روغن زیتون و حتی هسته ی آن علاوه بر ارزش غذایی، دارای ارزش دارویی می باشد که تعدادی از خواص درمانی و مصارف دارویی این محصول در زیر ذکر شده است:

- پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی

- کاهش کلسترول بد

- کاهش لخته شدن خون

- کاهش فشار خون بالا

- درمان خون ‌ریزی لثه و تقویت لثه

- تقویت حافظه

- جلوگیری از سفید شدن مو

- تسکین دردهای روماتیسمی

تشخیص خلوص روغن زیتون

ابتدا 10 گرم روغن زيتون را درون لوله آزمايش ريخته سپس به آن 6 قطره اسيد سولفوريک و 9 قطره اسيد نيتريک اضافه کرده و به مدت 5 دقيقه درون بن ماري گذاشته و نتيجه را بررسي مي کنيم.

روغن زيتون خالص=  سبز يا زرد روشن

روغن زيتون ناخالص= قهوه ای تیره

 

تشخیص خلوص روغن بادام ( آزمايش بي بر):

 ابتدا 5 گرم روغن بادام درون لوله آزمايش ريخته و به آن 1 سي سي  معرف بي بر اضافه کرده و 15 دقيقه بعد وضعيت رنگ را بررسي مي کنيم

روغن بادام خالص = رنگ زرد روشن

روغن بادام ناخالص = رنگ زرد تیره

روغن موردآزمایش از نوع روغن بادام خالص بوده است.

 

تشخیص خلوص روغن کنجد:

  

۲ccروغن کنجد به همراه HCl۱ccحاوی ۱درصد ساکارزدرون لوله آزمایش ریخته و به مدت ۵دقیقه درون بن ماری می گذاریم سژس تغییرات رنگ را بررسی می کنیم.

رنگ قهوه ای ممكن است توسط برخی دیگر از روغن ها نیز ایجاد شود .سزامول آنتی اكسیدان روغن كنجد است

 

.

 

 

 

 

شنبه 25 آذر 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

شنبه 25 آذر 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

شنبه 25 آذر 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس
شنبه 25 آذر 1391برچسب:, :: 8 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس
شنبه 25 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس
شنبه 25 آذر 1391برچسب:, :: 6 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

با شتاب گرفتن زندگی شهری، خانواده‌ها زمان کمتری برای تهیه غذا در خانه دارند. گرایش روزافزون به استفاده از غذاهای آماده و فست‌فودها می‌شود. این روزها یکی از راه‌های آسان برای تهیه غذاها، استفاده از کنسرو آنهاست. کنسروها دارای طیف گسترده‌ای هستند که از قدیمی‌ترین آنها کنسرو ماهی تن و از جدیدترین آنها که نسل نویی از غذاهای کنسروی هستند می‌توان به کنسرو فسنجان، کله‌پاچه، سیرابی و شیردان و انواع دیگر غذاهای سنتی ایرانی اشاره کرد . اما کنسروها مضرات و نکات منفی هم دارند.
 

7 نکته منفی درباره غذاهای کنسرو شده

 
1. استفاده از مواد افزودنی: افزودنی ها به دلایل گوناگونی مانند طولانی کردن زمان نگهداری، ‌ طعم دهی و… به این غذاها اضافه می‌شود.اگر افزوده شدن این مواد تحت نظارت انجام نشود مشکلاتی برای سلامت فرد ایجاد کند.
 
2. استفاده از نمک یا شکر زیاد: نمک و شکر زیاد موجود در این غذاها برای گروه‌های تغذیه‌ای خاص مانند مبتلایان به دیابت یا فشار خون مشکل ایجاد می‌کند.
 
3. از دست رفتن بعضی از مواد مغذی: در فرایند تهیه بعضی از مواد مغذی مانند ویتتامین های گروه B و Cبه دلیل فرایند تهیه یا نگهداری طولانی مدت از بین می‌روند.
 
4. آلودگی‌های باکتریایی و شیمیایی: که در این صورت به منبع خطرناک ابتلا به بیماری های ناشی از غذا تبدیل می‌شوند.
 
5. آلودگی‌های انرژی زا: آلودگی هیستامینیک که بیشتر در کنسروهای ماهی بوجود می‌آید ناشی از نگهداری و صید ماهی در شرایط نامناسب است.هیستامین از جمله موادی است که در اثر حرارت از بین نمی‌رود. دوره مسمومیت هیستامین کوتاه و حدود چند ساعت بوده و به صورت علایم آلرژیک ظاهر می‌شود که مشخص ترین آنها قرمز شدن صورت، ‌ گردن، ‌ کهیر، ‌التهاب، ‌ سر درد شدید همراه با طپش قلب و نبض نامنظم است که به دردی مداوم و کسل کننده منتهی می‌شود. سوزش دهان، ‌ گلو، ‌ سرگیجه، ‌ خارش شدید در پوست و در موارد حاد ایست قلبی از دیگر موارد علایم مسمومیت است. برای پیشگیری از موارد فوق باید توجه داشت که کنسرو ماهی دارای طعم و بوی مناسبی بوده و رنگ گوشت به صورت یکنواخت و بافت آن نیز یکنواخت و دارای حالت ارتجایی باشد و حالت اسفنجی در بافت گوشت وجود نداشته باشد.
 
6. آلودگی های میکروبی (مانند اشرشیا، ‌ سالمونلا و کلستریدیوم بوتولینوم): در آلودگی میکروبی با کلستریدیوم بوتولینوم سم توکسین حاصل از فعالیت اسپوربی هوازی این میکروب تولید می‌شود که همراه با باد کردگی قوطی است. این سم در اثر حرارت از بین نمی‌رود و در صورت مصرف، ‌موجب مسمومیت شدید و در بسیاری از موارد به مرگ منجر می‌شود. همچنین آلودگی های ثانویه قوطی نیز سبب فاسد شدن باکتریایی از نوع هوازی می‌شود.
 
7. آلودگی شیمیایی: این نوع فساد در اثر خوردن لاک درون قوطی و واکنش با ترکیبات محتویات قوطی ایجاد می‌شود.باید توجه داشت لاک قوطی کاملا صاف و بدون ترک خوردگی و تغییر رنگ محسوس باشد همچنین لکه های سیاه در دیواره قوطی نشان دهنده واکنش شیمیایی لاک قوطی هستند.
 

جمعه 24 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

اتوکلاو دستگاهی است که برای استریل کردن مواد و تجهیزات در آزمایشگاه توسط فشار شدید بخار در دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد به مدت ۱۵ یا ۲۰ دقیقه است این زمان بستگی به نوع ماده و محتوای اتوکلاو دارد .
 
این دستگاه در سال ۱۸۷۹ توسط چارلز چامبرلند (Charles Chamberland ) اختراع شد .
 

بررسی جامع دستگاه اتوکلاو (Autoclave)


 
انواع اتوکلاو
دو نوع اصلی اتوکلاو وجود دارد :
 
صفحه اتوکلاو در بالا : این اتوکلاو ای شبیه زودپز هایی است که به فور در خانه های ایرانی یافت می شود . در این اتوکلاو ها ، در اتوکلاو توسط پیچ هایی در پایین بسته می شود و فاشر سنجی در بیرون برای کنترل فشار قرار دارد . این دستگاه ها نیاز به منبع حرارت خاریجی دارند و بسیار خطرناک هستند (اگر ظرف توسط فشار منفجر شود سقفو پایین میاره ) بنابراین انها باید توسط افراد بسیار با تجربه مورد استفاده قرار بگیرند .
 
صفحه اتوکلاو در روبه رو : این اتوکلاو ها به خاطر راحتی استفاده از انها به طور وسیع مورد استفاده در آزمایشگاه ها قرار میگرند اما در استفاده از این اتوکلاو ها باید نهایت دقت را کرد . این اتوکلاو ها جعبه ای شکل هستند و در درونشان مجهز به واحد تبدیل آب به بخار دارند که برای استریل کردن استفاده می شود . کنترل اتوکلاو به اپراتور این امکان را می دهد تا دمای مورد نظر را تنطیم کند و مدت زمان اتوکلاو را تعیین کند همچنین این اتوکلاو ها وسیله ای برای اندازه گیری و نمایش فشار/دما را دارند . اتوکلاو هایی که از جلو باز میشوند ممکن است بسیار بزرگتر باشند که برای استریل کردن مواد و وسایل زیاد در بیمارستان ها مورد استفاده قرار میگیرد .
 
اکثر اتوکلاوها به دو محدوده می رسند :
 
الف- محدوده پائین ۲۵۴-۲۵۰ درجه فارنهایت (۱۲۳-۱۲۱ درجه سانتی گراد)
ب- محدوده بالا ۲۷۴-۲۷۰ درجه فارنهایت (۱۳۴-۱۳۲ درجه سانتی گراد)
 
موارد کاربرد اتوکلاو
اتوکلاوو علوم آزمایشگاهی دوجز جدا نشدنی از هم هستند . اتوکلاو در بسیار از زمینه ها مانند : میکروب شناسی ، پزشکی ،دامپزشکی ، قارچ شناسی ، دندان پزشکی و … مورد استفاده قرار میگیرد.
 
ظروف شیشه ای ، زباله های پزشکی ، ظروف آزمایشگاهی ، ملافه های حیوانات آزمایشگاهی ، محیط های کشت و… موادی است که توسط اتوکلاو اسنریل می شوند .
 
امروزه استفاده از اتوکلاو برای استریل کردن زباله های بیمارستانی به سرعت در حال رشد است . وسائل و دستگاههایی که برای استریل کردن این مواد و زباله ها استفاده می شود از همان روش بخار و فوق حرارت هستند و با هم فرقی ندارند و باعث استریل شدن توده ای وسیع از زباله های بیمارستانی از عوامل پاتوژن میشوند . نسل جدیدی از مبدل های رباله به بازار امده که بدون استفاده از فشار بسیاری از مواد مانند محیط های کشت ، دستکش ها ، گان ها ، لباس ها و مواد پلاستیکی را استریل می کند . این دستگاه ها مناسب برای موادی هستند که نمی توانند دمای بالای اون را تحمل کنند .
 
برای سرنگ های شیشه ای ، اوون بهترین راه استریلاسیون است .
 
اتوکلاو در پزشکی و علوم آزمایشگاهی
بجث هایی که در بالا کردیم بیشتر جنبه عمومی داشت اما در این قسمت در مورد اتوکلاو های پزشکی بحث خواهیم کرد . اتوکلاو های پزشکی دستگاه هایی هستند که برای استریل کردن (کشتن تمام شکل های رویش میکروارگانیسم هاو اسپورها ) مواد و ظروف پزشکی استفاده می شود . در این مرحله یعنی استریل کردن تمام شکل باکتری ها ، ویروس ها ،انگل ها ، قارچ ها و اسپور ها از بین می روند اما پریون ها -عامل جنون گاوی( بیماری کروتزفلد-یاکوب) – در اتوکلاو به مدت ۳ دقیقه در دمای ۱۳۴ درجه و یا اتوکلاو به مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۱۲۱درجه از بین نمی روند . همچنین تعدای از میکروارگانیم ها اخیرا کشف شده اند که قادر به رشد در دمای بالاتر از ۱۲۱ درجه سانتی گراد هستند .
 
اتوکلاو ها در بسیاری از زمینه های پزشکی و مراکزی که نیاز به استریل کردن مواد دارند یافت می شوند . نکته ای کهباید بهان توجه کرد این است که امروزه بیشتر از وسائل یکبار مصرف استفاده می شود در نتیجه وسائل نیاز به استریل دوباره ندارند . این اتفاق (استفاده از مواد یک بار مصرف بدون نیاز به بازیابی دوباره) برای اولین بار در مورد نیدل های استفاده شده است اما امروزه بسیاری از مواد جراحی به صورت یک بار مصرف استفاده می شوند .
 
همه مواد توسط اتوکلاو استریل نمی شوند برای مثال ممکن است بعضی مواد پلاستیکی ذوب شوند و یا بعضی مواد کاغذی نتوانند میزان بالای فشار بخار را تحمل کنند در این موارد باید از اتو و یا سایر روش هاس استریل کردن (اشعه ، مواد شیمیایی و… ) استفاده کرد . در ضمن زمانی که میخواهیم مواد را داخل اتوکلاوقرار دهیم باید از دیوراه و یا سایر مواد فاصله موجود باشد تا بخار به راحتی در بین مواد حرکت کند .
 
قبل از دفع هر گونه زباله بیمارستانی و یا پزشکی باید این مواد اتوکلاو شوند وبعد استریل شدن و عاری از پاتوژن ها مانند سایر زباله ها و طبق روش های استاندارد دفع شوند . همان طور که گفتیم با اتوکلاو تقریبا ۹۹٪ پاتوژن ها از بین رفته و مواد استریل می شوند بنابراین در صورت اتوکلاو نکردن (یا هر روش دیگر استریلی) این پاتوژن ها وارد محیط خودمان می شوند و هم به محیط اطراف خود ضرر خواهند زند و هم به سلامتی خود . این نکته را در اینجا ذکر کردایم که تنها جنبه آزمایشگاهی وسائل موجود در اختیارمون را در نظر نگیریم و بداینم که قبل از هر چیزی استفاده درست از این وسائل تضمین کننده سلامتی خودمون است .
 
کنترل کیفی اتوکلاو
اندیکاتور های شیمیایی ، فیزیکی و بیولوژی برای برسی دما و زمان اتوکلاو به صورت تجاری وجود دارد. شاخص ای شیمیایی به صورت نوار های اتوکلاو (چسب اتوکلاو) و یا بسته های پزشکی هستند که وقتی به دمای معنی رسیدند تغییر رنگ می دهند . برای نمونه : دارای نوار های سیاه در زمینه سفید هستند که بر روی موادی که می خواهند اتوکلاو شوند میزنیم و اگر اتوکلاو ما درست کار کرده باشد در دمای ۱۲۱درجه نوار های سیاه از بین می روند . اندیکاتور های بیولوژی شامل اسپر باکتری هایی هستند که به حرارت مقاوم هستند مانند : Geobacillus stearothermophilus . اگر اتوکلاو به دمای مورد هدف نرسد در این صورت اگر کلنی های اسپور دار باکتری مورد نظر را انکوبه کنیم جوانه خواهند زد و به علت متابولیسم انهادر محیط PH را تغییر و در آخر باعث تغییر رنگ محیط خواهند شد . برخی از شاخص های فیزیکی از آلیاژ هایی تشکیل شده اند که در دمای مورد نظر ذوب می شوند .
 
بعضی از اتوکلاو هایی که توسط رایانه کنترل می شوند توسط سیستم F0 – F-noughtچرخه استریلاسیون را کنترل می کنند . مقدار F0 بر روی مقدار دقیقه ای ست میشود که برابر با ۱۲۱درجه سانتی گراد و یا ۲۴۹ درجه فارینهایت و یا فشار ۱۵lbs بالاتر از فشار اتمسفر در ۱۵ دقیقه است . از انجا که کنترل دقیق درجه حرارت دشوار است دما مانیتور می شود (کنترل میشود در یک محدود ای خاص) تا زمان استریلاسیون به پایان برسد .
 

 

کیک نوعی شیرینی با بافت و نرمی مخصوص است که مواد اصلی آن را آرد، روغن (به استثنای کیک اسفنجی)، شکر و تخم مرغ تشکیل می‌دهد. امروزه برای تهیه یک کیک با طعم دلخواه می‌توان با استفاده از پودرهای کیک نیمه آماده و بهداشتی که در فروشگاه‌ها عرضه می‌گردند، طبق دستور سازنده، کیک مورد علاقه خود را در منزل تهیه و میل نمود. باید به این نکته نیز توجه داشت که کیک‌ها به دلیل مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها حاوی کالری بالا بوده و مصرف بیش از اندازه آن‌ها چاقی و عوارض ناشی از آن را در پی دارد. این مقاله به اختصار ویژگی‌ها و ترکیبات غذایی پودر کیک نیمه آماده را بیان می‌کند.
 

ویژگی ها و اطلاعاتی در رابطه با پودر کیک

 
پودر کیک نیمه آماده : محصولی است که از مواد اصلی شامل آرد گندم، شکر و بیکینگ‌پودر با یا بدون مواد اختیاری تشکیل شده و در بسته‌بندی‌های مجاز و مناسب برای مصرف خانگی و یا صنایع قنادی تهیه و عرضه می‌شود و مصرف‌کننده باید آن را طبق دستور سازنده با آب یا شیر، تخم مرغ، کره یا روغن نباتی (جامد یا مایع) مخلوط و سپس طبخ نماید.
 
پودر کیک نیمه آماده طعم‌دار : همان پودر کیک نیمه آماده است که در آن از مواد طعم‌دار و اسانس‌های مجاز خوراکی استفاده شده است. پودر کیک باید بو و مزه مربوط به مواد طعم‌دهنده مصرفی و اظهار شده روی بسته‌بندی را خصوصاً پس از پخت دارا باشد و بدون بو و مزه تند شدگی، ماندگی و صابونی باشد.
 
مواد اختیاری : مواد اختیاری به منظور ایجاد مزه، رنگ، بو و بهبود کیفیت در پودر کیک استفاده می‌شود و شامل مواد زیر می‌باشد:
 
*‌ طعم‌دهنده‌های مجاز خوراکی شامل پودر قهوه، پودر کاکائو، هل، دارچین، زنجفیل، زعفران و اسانس‌های مجاز شناخته‌شده از سوی سازمان‌های قانونی و ذی‌صلاح کشور، از نوع مورد مصرف در صنایع غذایی و پودری شکل که از نظر ویژگی‌ها با استانداردهای مربوطه مطابقت داشته باشند.
 
*‌ فرآورده‌های شیر شامل شیر خشک بدون چربی، پودر آب پنیر و پودر مالتودکسترین. میزان استفاده از هر یک از فرآورده‌های شیر یا مخلوط آن‌ها نباید کمتر از ۳ درصد وزنی باشد.
 
*‌ بهبود دهنده‌ها بر پایه اسیدلاکتیک، تارتاریک، استئاریک، منو و دی‌گلیسیریدهای خوراکی به میزان حداکثر ۵/۰ درصد وزنی.
 
*‌ نمک طعام به میزان لازم.
 
ویژگی‌های ظاهری و حسی
 
*‌ بافت: پودر کیک نیمه آماده باید به صورت همگن و بدون کلوخه باشد. همچنین پس از پخت طبق دستور سازنده باید از بافت و کیفیت مطلوب برخوردار باشد.
 
* بو و مزه: پودر کیک باید بو و مزه مربوط به مواد طعم‌دهنده مصرفی و اظهار شده روی بسته‌بندی را خصوصاً پس از پخت دارا باشد و بدون بو و مزه تند شدگی، ماندگی و صابونی باشد.
 
*‌ رنگ: پودر کیک باید پس از پخت رنگ مواد ترکیبی خود را دارا باشد.
 
*‌ قابلیت پخش: پودر کیک باید قابلیت پخش یکنواخت در آب یا شیر را طبق دستور سازنده دارا باشد.
 
* مواد خارجی: پودر کیک باید بدون هر گونه مواد خارجی مانند ذرات ریز شن، شیشه، فلز، لارو و پوسته لارو، تخم حشره و… باشد.
 
ویژگی‌های میکروبی : پودر کیک باید با رعایت شرایط خوب ساخت تهیه و بسته‌بندی شود، به گونه‌ای که هنگام مصرف بدون مواد ناخواسته بوده و میکروب‌های بیماری‌زا و سموم ناشی از آن‌ها در آن به حدی نباشد که سلامت مصرف‌کننده را به خطر بیندازد.
 
بسته‌بندی : این فرآورده باید در بسته‌هایی از جنس مناسب و مجاز برای مواد غذایی، محکم و غیر قابل نفوذ به گونه‌ای که کیفیت و کمیت فرآورده را تا هنگام مصرف حفظ نماید و اثر سوء روی آن نداشته باشد، بسته‌بندی شود. برای محافظت بیشتر این فرآورده، می‌توان از بسته‌بندی ثانویه (مانند جعبه‌های مقوایی) نیز استفاده نمود. پودر کیک باید بدون هر گونه مواد خارجی مانند ذرات ریز شن، شیشه، فلز، لارو و پوسته لارو، تخم حشره و… باشد.
 
نشـانه‌گذاری : در نشانه‌گذاری بسته‌های حاوی این فرآورده آگاهی‌های زیر باید به زبان فارسی، به طور خوانا و پاک نشدنی روی بسته‌ها نوشته یا چاپ شود.
 
* نام و نوع فرآورده
* نام و آدرس تولیدکننده یا علامت تجارتی آن در صورت داشتن شماره سری ساخت
* شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
* تاریخ تولید (به روز، ماه و سال)
* تاریخ سپری شدن قابلیت مصرف (به روز، ماه و سال)
* درج اجزاء متشکله
* دستور مصرف و نگهداری
* عبارت ساخت ایران

جمعه 24 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

 

مقاله ی تهیه شده مرتبط با شیرین کننده ها ، انواع آن و شیرین کننده های مورد استفاده می باشد. برای شروع این مقاله ، شیرین کننده ها به دو دسته ی طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند .
 

شیرین کننده های رژیمی


 
شیرین کننده های طبیعی: عموماً جزء گروه کربوهیدرات ها می باشند و از کربن ، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده اند و عبارتند از: منوساکاریدها مانند گلوکز ، فروکتوز و گالاکتوز؛ دی ساکاریدها مانند ساکاروز ، لاکتوز و مالتوز . رافینوزیک سه قندی است که از گالاکتوز ، گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است . الکل های پلی هیدریک (پلی اُل ها) درمواد غذایی شامل گلیسیرین ، سوربیتول ، مانیتول و پروپیلن گلایکول هستند.
 
تمام آن ها به استثنای پروپیلن گلایکول شیرینی کمتری از قندها دارند و چنانچه به مقادیر کم مصرف گردند مزه آن ها نامشخص است . پلی اُل ها گاهاً بعنوان شیرین کننده اصلی مصرف می شوند گزیلیتول یکی ازمواد جایگزین شونده قندهای طبیعی است که از گزیلوز بدست می آید . این ترکیبات بعنوان شیرین کننده های حجم دهنده و ضعیف نیز معروفند شیرین کننده های حجم دهنده عموماً به اندازه ساکاروز شیرین اند و بنا براین تقریباً به همان میزان مصرف می شوند .
 
شیرین کننده های حجم دهنده از قندهای هیدروژنه می باشند :
شربت گلوکز هیدروژنه ، ایزومالت و مانیتول در شیرینی های بدون قند مصرف می شوند.
سوربیتول در شیرینی های بدون قند و مرباهای دیابتی مصرف می گردد و از گزیلیتول در آدامس های جویدنی بدون قند استفاده می کنند .
شیرین کننده های حجم دهنده برای متابولیزه شدن نیاز به انسولین ندارند بنابراین دیابتی ها می توانند از آنها استفاده نمایند .
سوربیتول ، مانیتول و گزیلیتول به ترتیب از طریق احیاء قندهای سوربوز، مانوز و گزیلوز بدست می آیند .
 
شیرین کننده های مصنوعی: جزء گروه شیرین کننده های قوی محسوب می شوند . این شیرین کننده ها چندین برابر ساکاروز شیرین اند و بنابراین در غلظتهای بسیار کم مورد استفاده قرار می گیرند برخی از شیرین کننده های قوی عبارتند از: آسه سولفام پتاسیم ، آسپارتام ، ساخارین و نمکهای سدیم و کلسیم آن و توماتین .
 
این شیرین کننده ها در غذاهای کنسرو شده ، شیرین کننده های روی میزی ، آب سیب، نوشابه های سبک ، ماست ها ، دسرها ، مخلوط های نوشیدنی ، قرص های شیرین کننده و فرآورده های کم کالری و بدون قند کاربرد دارند. شیرینی نسبی شیرین کننده و فرآورده های کم کالری و بدون قند کاربرد دارند. شیرینی نسبی شیرین کننده های طبیعی در مقایسه با ساکاروز در زیر ارائه شده است: ساکاروز ۱۰۰ ، فروکتوز ۱۷۳، قند اینورت ۳۰، گلوکز ۷۴، سوربیتول ۶۰، مانیتول ۵۰، گزیلوز ۴۰، مالتوز ۳۲، گالاکتوز ۳۲، رافینوز ۲۳، لاکتوز ۱۶٫
 
شیرین کننده ها نقش مهمی در خواص نوشابه های گوارا دارند . در اغلب کشورها حداقل درصد قند نوشابه ها تعریف شده است بعنوان مثال در بریتانیا حداقل درصد قند نوشابه های مصرفی بدون رقیق سازی ۵/۴ درصد وزنی حجمی می باشد. به استثنای جینجرال خشک که کمتر از ۳ درصد مجاز است زیرا این فرآورده با نوشابه های الکلی نظیر ویسکی مخلوط می شود.
 
در اروپا به طور سنتی نوشابه های گوارا باساکاروز حاصل از چغندر قند شیرین می شوند در حالیکه در بریتانیا از ساکاروز نیشکر نیز استفاده می گردد و همچنین طبق قوانین بریتانیا استفاده از شیرین کننده های قوی نظیر ساخارین مجاز می باشد . ساکاروز هم به فرم خشک (گرانولی ) و هم به فرم شربت ۶۷ درصد وزنی حجمی مصرف می گردد. شربت گلوکز تولید شده از هیدرولیز اسیدی و آنزیمی نشاسته ممکن است به طور نسبی یا کامل جاگزین ساکاروز گردد .
 
در بریتانیا شربت گلوکز به طور فراوان در آشامیدنی های سلامتی بخش مصرف می گردد. جایگزین عمده ساکاروز شربت ذرت یا فروکتوز بالا می باشد . که به مقدار زیاد در کشورهای بریتانیا استفاده می گردد . این شربت از هیدرولیز آنزیمی نشاسته به گلوکز بدست می آید که آنهم با آنزیم گلوکز ایزومر آز به فروکتوز تبدیل می گردد.
در سالهای اخیر در صد بالای قند در نوشابه های گوارا به عنوان عامل مخاطره آمیز برای سلامت انسان مطرح گردیده است که این امر موجب گسترش تولید نوشابه های کم کالر (رژیمی) گردیده است. که در آنها شیرین کننده های قوی جایگزین شکر گردیده اند.
 
نوشابه های کم کالری عموماً با مخلوطی از ساخارین و سیکلمات شیرین; می گردند. استفاده از ساخارین به تنهایی نامناسب می باشد. با توجه به مسائل مطرح شده در مورد ایمنی سیکلمات تحقیقات مختلفی برای تولید شیرین کننده های قوی جایگزین صورت پذیرفته است. چهار شیرین کننده ای که اخیراً به طور گسترده استفاده می گردند عبارتند از : ساخارین ، سیکلمات ( که هنوز در برخی کشورها مصرف می گردد)، آسپارتام و آسه سولفام – ک – . همچنین به نظر می رسد ساکرالوز در نوشابه های گوارا به خوبی قابل استفاده باشد.
 
انواع دیگری که در نوشابه های گوارا استفاده می گردند عبارتند از : نئوهسپریدین دی هیدرووچالکون ، استویوزید / استویا و توماتین . شیرین کننده ها قوی به طور مستقیم قابل جایگزینی باشکر نمی باشند زیرا موجب افت کیفیت و خواص محصول می گردند . در نتیجه فرمولاسیون مجدد فرآورده ضروری می باشد.
 
مشکل عمده فقدان احساس دهانی خاص شکر در شیرین کننده های قوی می باشد . در این مورد افزودن صمغ ها یا مقادیر کم شکر برای بهبود احساس دهانی لازم می باشد. راه دیگر افزایش میزان کربناسیون برای بهبود احساس دهانی است که در مورد پوشاندن طعم نامطلوب شیرین کننده های قوی نیز مؤثر می باشد . برخی از شیرین کننده های قوی مانند آسپارتام در PH های پایین ناپایدار هستند و در فرمولاسیون استفاده از بافرها و کاهش اسیدیته ضروری می باشد. جایگزین های ساکاروز جایگزین های ساکاروز (شکر) جزء اصلی فرآورده های کم کالری می باشند .
 
مصرف کنندگان این محصولات را که با جایگزین های شکر شیرین شده اند ، به دلایل زیر ترجیح می دهند.:
 
1- کاهش کالری دریافتی
۲- کنترل وزن بدن
۳- کمک به حفظ سلامت
 
با توجه به نقش این محصولات در کنترل بیماریهای نظیر دیابت و کاهش قند خون شیرین کننده های قوی جایگزین ساکاروز با توجه به قدرت شیرین کنندگی بالای آنها در مقادیر کم استفاده می گردند. بعنوان مثال آسپارتام با اینکه کالری یکسانی همانند ساکاروز به نسبت گرم به گرم دارد ولی چون تقریباً ۲۰۰ برابر شیرین تر از ساکاروز است به نسبت کمتری استفاده شده در نتیجه کالری کمتری ایجاد می نماید.
 
در جدول شدت شیرینی جایگزین های ساکاروز ارائه شده است . مصرف جهانی شیرین کننده های بسیار قوی در جدول نشان داده شده است.
 
جایگزین های رایج و در دسترس در ایالات متحده:
آسه سولفام – ک ۲۰۰
آسپارتام ۲۲۰-۱۸۰
ساخارین ۵۰۰-۳۰۰
مانیتول ۵/۰
سوربیتول ۷/۰-۵۴/۰
گزیلیتول ۱
فروکتوز کریستالی ۸/۱-۲/۱
گلیسیریزین ب ۱۰۰-۵۰
توماتین ب ۳۰۰۰-۲۰۰۰
 
جایگزین های تحت توسعه یا بررسی مجدد در ایالات متحده:
آلیتام ۲۹۰۰
سیکلمات ۳۰ساکارو
آسپارتام
آسه سولفام
ساخارین
 
فرآورده های غذایی آفریقا و اقیانوسیه :
ساکاروز
ایالات متحده:
با ساکاروز
مالتیتول ۹۵/۰-۸۵/
لاکتیتول ۴/۰
نشاسته هیدرولیز شده

جمعه 24 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

مقدمه

شکلات یکی از پر مصرف ترین مواد خوردنی جهان است. کافی است در نظر آوریم که در اروپا سالانه میلیاردها دلار شکلات مصرف می شود. اروپایی ها به طور متوسط سالانه 9 کیلو شکلات می خورند، این رقم در اروپا به بیش از 2 میلیون تن در سال می رسد. شکلات در واقع نوعی سیستم کلوئیدی است که در آن فاز مایع را کره کاکائوو فاز پراکنده را ذرات پودر کاکائو و شکر تشکیل می دهند. شکلات به دلیل داشتن سه ماده کافئین، تئو برومین ، وفیتل استیل آمین محرک ملایم بوده و موجب احساس شعف و ارامش بخشی می گردد. شکلات نه تنها یکی از اجزای اصلی مورد استفاده در قنادی است ، بلکه طعم لذت بخش آن باعث شده که در شیرینی سازی ، بستنی سازی و سایر فرآورده های غذائی مورد استفاده قرار گیرد. شکلات را به اشکال مختلف از قبیل آشامیدنی ، شربت ، طعم دهنده ، پوشش یا شیرینی مورد استفاده قرار می دهند.

تاریخچه شکلات

دانشمندان با آنالیز ظروف غذای انسانهائی که 2600 سال قبل زندگی می کردند به8 این نتیجه رسیدند که انسان ها از آن تاریخ شکلات مصرف می نمودند. البته مردم در آن زمان نوعی مایع شکلات را مصرف می کردند. مردم مکزیک از کاکائو نوشابه ای درست می کردند که مورد علاقه آزتک ها یا سلاطین و اشراف مکزیک در آمریکای مرکزی بود.

تاریخچه پیدایش شکلات

شکلات یکی از بی نظیرترین خوردنی هاست ف چرا که در دمای اتاق به حالت جامد می باشد ولی به محض قرار گرفتن در دهان ذوب می گردد دلیل این خاصیت وجود نوعی چربی در ترکیب شکلات است که « کره کاکائو» نامیده می شود. کره کاکائو در دما هایی زیر 25 درجه سانتیگراد جامد است و به هنگام تهیه شکلات با کاکائو و شکر ترکیب می گردد. نقطه ذوب این چربی تقریبأ برابر با دمای بدن است و به همین دلیل هنگامی که با سایر اجزا تشکیل دهنده شکلات مخلوط می شود ف باعث می گردد که ترکیب جدید به محض قرار کرفتن در درجه حرارت دهان تبدیل به یک مایع نرم و مطبوع شود. علاوه بر این شکلات دارای طعم بسیار دلچسب و شیرینی است که اکثر مردم آن را می پسندند. نکته جالب توجه این است که در ابتدا شکلات تنهابه صورت یک نوشیدنی پر چربی و نامطلوب مصرف می شد ولی به مرور تا حد چشمگیای توسعه و گسترش یافت ، که شاید این خود یکی از رموز تاریخ باشد. سه ناحیه عمده برای کشت کاکائو وجود دارد. افریقای غربی ، اسیای جنوب غربی و امریکای جنوبی. کاکائویی که هم اکنون در کشور های مختلف موجود است در عرض 20 سال گذشته به دلیل تغییرات محیطی ماندد حشرات و بیماریها دچار تحولات زیای گردیده است. باهایا در برزیل ف یکی از عمده ترین نواحی کشت کاکائو بود به طوری که در سال 1980 ، 400000 تن تولید داشت اما هم اکنون این میزان تولید به کمتر از نصف رسیده و قسمت عمده درختان، توسط بیماری « جاروی جادوگر» صدمه دیدند. یعنی به جای آنکه این منطقه یک صادر کننده عمده باشدف هم اکنون می تواند نیاز داخلی خود را تأمین کند.

تعریف شکلات

شکلات مخلوطی ازدانه های برشته ی کاکائو و ذرات فوق الاده ریز شکر با یا بدون کره کاکائو می باشد. کره کاکائو چربی است که به طور طبیعی در دانه کاکائو وجود داشته و بسته به محل رویش و درجه رسیدن دانه تا 58 درصد نیز بالغ گردد. دانه کاکائو حاوی بیش از 400 ترکیب است در میان این ترکیبات می توان از چربی کاکائو، پروتئین ، نشاسته فیبر خام کافئین و تئوبرومین (که هر دو محرک می باشند) نام برد. دانه کاکائو همچنین حاوی تیرآمین و فنیل اتیل آمین می باشد که هر دو این مواد باعث هوشیاری بیشتر می شود. طبق تعریف هیچ محصولی را نمی توان شکلات نامید مگر اینکه کره کاکائو چربی عمده موجود در آن باشد. این قانون در انگلستان و قاره اروپا به طور یکسانی عمل می شود. سایر کشورها قوانین خاص خود را دارند. در فلات قاره اروپا کره کاکائو تنها چربی مجاز است. در انگلستان تعریف قانونی شکلات عبارتست از محصولی که حد اقل 18 درصد کره کاکائو داشته باشد و مقدار چربی گیاهی آن بیشتر از 5 درصد نبوده و حد اقل 35 درصد از مواد جامد آن از انواع مواد جامد کاکائو باشد که از این مقدار نیز حد اقل مواد جامد بدون چربی کاکائو باید 14درصد باشد.

شکلات به عنوان یک ماده غذایی

شکلات زمانی ماده تجملاتی محسوب می شد ولی هنگامی که در مصرف آن میانه روی شود به یک غذای مفید و قوی تبدیل می شود. هم اکنون شکلات تقریباً به عنوان یک فرآورده غذایی ضروری محسوب می شود. شکلات یک شیرینی بسیار خوشایند و دلپذیر و پذیرش سایر مواد غذایی را افزایش می دهد.

شکلات به عنوان یک ماده ضروری بوده و برای نیروهای مسلح یک جیره غذایی اضطراری محسوب می شود.

 یک پوند شکلات (gr 59/453 ) در حدود 2515 کیلو کالری انرژی را تأمین می نماید. ترکیب متوسط شکلات به قرار زیر است:

پروتئین 48 درصد ، چربی ها 5/32 درصد ، کربوهیدرات ها 5/59 درصد ، تئوبرومین 25/1 درصد.

همانطور که بیان گردید مشکلات یک ماده مغذی است ، برای مثال یک قطعه کوچک 100 گرمی شکلات شیری حاوی حدود 9 گرم پروتئین و 220 میلی گرم کلسیم است که به ترتیب یک هشتم و یک دوم مقادیر توصیه شده را برای یک فرد نسبتاً فعال دارد. همچنین یک هشتم نیاز انرژی و 15-0 درصد آهن ، تیامین و ریبو فلاوین مقادیر توصیه شده را تأمین می نماید.  

رایج ترین پودر هایی که در شکلات سازی به کار می روند ، عبارتند ازشیر خشک کم چربی و شیر خشک پر چربی . هنگامی که از شیر خشک کم چربی استفاده می شود، چربی شیر به طور جدا گانه در مراحل بعدی شکلات سازی اضافه می گردد ، در نتیجه اجزاء شیری شکلاتها در استفاده از هر دو نوع شیر خشک ، یکسان خواهد بود ولی با این وجود طعم ، بافت و خواص روانی متفاوت خواهند بود . این امر تا حدودی به علت تفاوت گرما دهی در حین خشک کردن و نیز وجود حالات متفاوت چربی می باشد. در شیر کم چری و شیر پر چربی ، تمامی چربی آزاد است تا با اجزاء دیگر و کره کاکائو واکنش نشان دهد . حال آنکه بسیاری از شیر خشکهای پر چرب دارای نوعی چربی با پیوندهای قوی می باشند.

نکاتی در مورد شکلات

شکلات یکی از فرآورده های لوکس و ظریف در صنایع غذایی است که ویژگی های کیفی آن دارای اهمیت بسیار زیادی است و بنا بر این کنترل عوامل زیر بایستی به طور مرتب روی آن انجام گیرد.

1- ارزیابی حسی :   

ارزیابی حسی تحت شرایط استاندارد توسط افراد آموزش دیده و خبره بر روی ویژگی های طاهر، صاف و براق بودن سطح (جلاء) ، یکنواختی ته شکل ، ایجاد ، طعم و مزه ،بافت، اندازه ذرات و احساس آن روی زبان و غیره انجام می گیرد .

2- ارزیابی شیمیایی :

شامل PH ، خاکستر ، تعیین رطوبت که مقدار آن نباید از حدود 5/1 درصد تجاوز کند ( مقدار بیشتر آن روی ویژگی های ظاهری، فیریکی ، رنگ و طعم اثر نا مطلوب دارد.) همچنین مقدار و نوع چربی ، اسید های چرب ، فساد چربی ،طیف قندی  وجود ذرات پوسته در پودر کاکائو و اندیس و فراکت نقطه ذوب ، عدد صابونی ، عدد یدی برای کاکائو می باشد .

3- پدیده شکوفه زدن : عبارتست از پیدایش لکه های سفید شکوفه مانند یا مایل به رنگ تیره روی سطح شکلات که بیشتر در شکلات های تیره ایجاد شده و عوامل مختلفی در آن دخالت دارد.

ذخیره کردن شکلات : شکلات مستعد جذب رطوبت و بوهای خارجی است. در نتیجه باید در محل خشک و خنک و بدور از نور و گرما ( ترجیحاً دمای 20-12 درجه سانتی گراد ) نگهداری شود. شکلات بسیار حساس به انواع بوهاست از این رو لازم است ، شکلات در یک محیط عاری از بوهای خارجی با یک جریان مناسب هوا نگهداری شود.

آب شدن شکلات : شکلات در درجه حرارت بین 40 و 45 درجه سانتی گراد به بهترین نحو ذوب می گردد. هرگز شکلات را در برابر منبع مستقیم حرارت قرار ندهید . ترجیحاً بهتر است از محفظه گرم یا بین فازی استفاده نمائید. ترتیبی فراهم کنید تا شکلات درجه حرارت یکنواختی در حدود 45-40 درجه سانتی گراد دریافت نماید.

سرد کردن شکلات: زمانی که محصولات با شکلات پوشش داده شوند ، لازم است سرد شده و یا در یک اتاق خنک با دمای 15-13 درجه سانتی گراد قرار داده شوند چرا که ظاهر براق نمای محصولات کاملاًًًًًًًًًً تمبر شده می تواند از طریق سرد کردن نامناسب تخریب شود.

محصولات شکلاتی که سرد شده یا در یخچال نگهداری شده اند را نباید ناگهان وارد هوای گرم نمود در غیر این صورت بر روی سطح شکلات کندانسیون روی خواهد داد. در واقع بهتر است محیطی که شکلات در آنجا استفاده می شود همواره نوعی از تهویه داشته باشد.

تولید شکلات

کیفیت شکلات از طریق فرآیند تولید ، نسبت های مخلوط کردن و کیفیت مواد خام ، توده کاکائو ، کره کاکائو و شکر تأمین میگردد. توده کاکائو بسته به مقدار   موجود طعم متمایزی بدست می دهد و هر چه توده کاکائو بیشتر شد طعم شکلات قویترو تلخ تراست و شکلات قوی شیرینی کمتری دارد چرا که باعث کاهش محتوی شکر می شود . کره کاکائو توسط دستگاههای پرس مخصوص از دانه های بو داده کاکائو بدست می آید. کره کاکائو هنگام جامد بودن رنگ زرد کمرنگی داشته و به شکل مایع زرد پر رنگ می باشد. کره کاکائو مزه ویژهای دارد که بسته به محل تولید ( نوع دانه کاکائو و کشور یا محل روییدن ) متغیر است. برای تهیه شکلات ساده یا تیره ، شکر، توده خرد شده کاکائو و طعم دهنده ها و لستین مخلوط می شود. ماده طعم دهنده مصرفی مثلاٌ وانیل یا وانیلین است. لستین به عنوان امولسینایر بکار رفته و معمولاٌ لستین سویا می شود.

فرآیند تولید شکلات

فرایند تولید شکلات را می توان به صورت زیر خلاصه کرد :

1-از مخلوط نمودن( Mikuley ) لیکور کاکائو ، شیرین کننده حجیم و قسمت   کوچکی از کره کاکائو ، خمیر شکلات با باند نسبتاٌ سفت و با قوام پلاستیکی به دست می آید.اگر بافت خیلی شل و نرم باشد خمیر به طور صحیح از غلطک  بالا نخواهد رفت. همچنین اگر خیلی سفت باشد عبور کردن خمیر از بین غلطک ها به تعویق افتاده و یا با اشکال همراه می شود.

2-تصفیه(rekinig ) خمیر شکلات در صنعت شکلات سازی مدرن حائز اهمیت می باشدو بافت نرم و مطلوبی را ایجاد می نماید.هدف اصلی غلطک تصفیه کننده ( roall  nkinu ) آسیاب نمودن خمیر شکلات وارد شده به آن است.این دستگاه به عنوان یک ماشین پخش کننده ذرات خرد شده عمل می نماید به طوری که تمام ذرات با اجزای چربی مایع کاملاً مرطوب می شوند. سرد کردن صحیح غلطک ها راه اصلی به منظور اطمینان از یکنواختی آسیاب(( qrind  می باشد.زمان خاتمه آسیاب کردن به وسیله محاسبه اندازه ذرات در توده شکلات تصفیه شده ارز یابی می گردد. اندازه ذرات بسته به نوع شکلات عموماً بین Mm35-25 تغییر می کند.

3-کنچینگ برای بهبود طعم و بافت نهایی محصول می باشد. مواد فرار نا خاسته به وسیله به هم زدن مکانیکی خارج می شود و سیالیت بهبود می یابد. در کنچینگ مرطوب کل کره کاکائو در شروع فرآیند کنچینگ اضافه می شود. در صورتی که برای کنچینگ خشک به کره کاکائو در پایان فرآیند اضافه می گردد.

4- تمپرینگ صحیح پایداری مطلوب شکلات را در طول ذخیره سازی ونگهداری تضمین می کند. 

میکرو بییولوژی آب نبات و شکلات:

با توجه به رطوبت کم این محصولات چنانچه آن ها را به طور صحیحی تولید، فرآیند و نگهداری کنیم . بندرت دچار فساد میکروبی خواهد شد. قند حاصل از چغندر قند و نیشکر حاوی انواع Mic ها است و مهمترین باکتری ها ی ما فساد در آن ها عبارتند از: باسیلوس و کلرستر یدیوم . در صورت نگهداری مواد قندی در محیط های با رطوبت زیاد بعضی از این Mic ها در سطح خارجی آن ها رشد خواهد کرد. البته رشد مناسب در این محیط منوط به حضور سایر مواد مغذی ( بجز کربو هیدرات ها ) است. تورولا و گونه های اسموفیل ساکاروماسیس ( سابقاً به نام زیگوسساکاروماسیس معروف بوده است.) از مواد قندی با رطوبت بالا ایزوله شده اند.این ارگانیسم ها موجب اینورت شدن قند می  شوند.

میکرو ارگانیسم های اسموفیل یا قند دوست

میکرو ارگانیسم های اسموفیل که معمولاً در صنایع غذایی اهمیت دارند ، مخمرها می باشند آن ها قادر به رشد غلظت های زیاد قند بوده و اغلب باعث فساد عسل ، آب نبات ، شکلات هایی که در قسمت وسط نرم می باشند ، مربا ،معامس، شربت ذرت، عصاره آب میوه ها و سایر فرآورده های مشابه میگردد.مخمرهایی که می توانند در غلظت های زیاد قند رشد کنند یا قند را تحمل نمایند ممکن است اسموفیل یا متحمل قند شناخته شوند اما مکانیسم عمل تفاوت دارد.

آزمایش های اختصاصی فر آورده های قنادی

زمینه میکروبی: زمینه میکروبی فرآورده های قنادی بستگی زیادی به اجزاء متشکله و روش تولید آن دارد. شیرینی هایی که در فرآیند آن ها از حرارت استفاده می شود حاوی تعداد کمی هاگ های مقاوم به حرارت می باشند در حالی که فرآورده هایی که حرارت نمی بینند دارای تعداد زیادی Mic می باشند که از اجزای ترکیب دهنده آن ها منشأ گرفته است. باکتری هایی که اسید لاکتیک تولید می کند ( لوکونوستوک فرنتریودس و گونه های لاکتوباسیلوس و استر پتوکوکوس) ارگانیسم هایی که اسید استیک تولید می نمایند ( به عنوان مثال استوباکر وگونه های باسیلوس و کلستریدیوم تریو استیکوم ) همراه با مخمر های متداول ( روبوتولا و ساکاروماسیس ) و کپک ها (آسپرژیلوس و پنی سیلیوم ) اغلب در فرآورده های قنادی یافت می شوند.

تغییر زمینه میکروبی در هنگام فساد

فرآورده های قنادی اغلب دارای رطوبت کم می باشند و مانند مواد غذایی که حاوی رطوبت زیاد هستند ، مورد تهاجم میکروبی قرار نمی گیرند . معمولاً فررآورده های قنادی در شرایط  سترون  تولید نمی شوند. عامل مهم رشد Mic ها در این فرآورده ها وجود رطوبت و فعالیت آب است. اگر فعالیت آب کمتر از 90/0 باشد ، معمولاًٌ از رشد میکروب ها جلوگیری می کند به استثنای استاقیلوکوک که بعضی از سویه های آن در فعالیت آب از 85/0 نیز قادر به رشد می باشند. مخمر های معمولی در 88/0 قادر به رشد نیستند.  

مراحل کنترل کیفیت شکلات

به طور کلی کنترل کیفیت شکلات طی سه مرحله اصلی انجام می پذیرد:1/ کنترل کیفیت مواد اولیه 2/ کنترل کیفیت در طی فرآیند تولید 3/ کنترل یا بازرسی محصول نهایی تولید شده.

که کنترل کیفیت مواد اولیه شامل آزمایشاتی از قبیل اندازه گیری رطوبت، آزمایشات پراکسید و اسیدیته ، اندازه گیری PH ، تعیین سختی آب ، اندازه گیری کلرور آب ، اندازه گیری بریکس (brex) ، اندیس پروکسید روغن و غیره می باشد. که برای انجام کنترل کیفیت شکلات تمام این آزمایشات از قبل باید بر روی مواد غذایی انجام گیرد تا درجه مرقوبیت هر یک از مواد اولیه مشخص گردد و در صورت مرقوب نبودن مواد اولیه آن ها را رد کرده و از مواد اولیه بهتری استفاده شود.

2-کنترل کیفیت در طی فرآیند تولید: برخی از نقاط کنترل چنانچه در فرآیند تولید یک محصول کنترل نشود موجب پایین آمدن راندمان تولید و در نتیجه آن ضرر اقتصادی خواهند شد. مهمترین نقاطی که در خط تولید باید تحت کنترل قرار گیرد عمدتا شامل موارد ذیل هستند.a) اتاق هایی که معمولا عمل فرمولاسیون در آنها انجام می شود. b) محل هایی که در آنها شاخص های مختلف مثل درجه حرارت، رطوبت، میزان خلا و مدت زمان اندازه گیری می شود مثل پاستوریزاسیون، استرلیزاسیون بلنچر، دیگهای تغلیظ و نظایر آنها c) نقاطی که احتمال بروز آلوده گیهای ثانویه در آنها وجود دارد مانند پمپها و نقاطی که احتمال باقی ماندن مواد غذایی در آنها وجود داشته و به راحتی نیز تمیز نمی شوند.

بعد از تعیین نقاط کنترل برروی خط تولید بایستی برنامه منظمی برای کنترل این نقاط صورت پذیرفته و به طور مرتب  و برنامه ریزی شده این نقاط تحت بررسی و آزمون قرار گیرد.

3-کنترل یا بازرسی محصول نهایی: این مرحله در واقع مرحله ای است که امکان بهبود کیفیت ماده غذایی وجود ندارد و به همین علت نمی توان این مرحله را به عنوان مرحله کنترل کیفیت به شمار آورد زیرا در این مرحله فقط می توان نتایج فعالیتهای انجام شده در مراحل قبلی مثل تهیه مواد اولیه و کنترل فرآیند تولید انجام پذیرد. در این مرحله عمل کنترل کیفیت صورت پذیرفته و بازرسی های انجام شده در مرحله نهایی نشان دهنده چگونگی کنترل کیفیت در مراحل قبلی می باشد و مشخص می نماید که آیا کنترل کیفیت در مراحل قبلی به نحو مطلوبی صورت پذیرفته است یا خیر.

پودر آب پنیر و پودر لاکتوز

این دو نوع پودر در انواع زیادی از شکلات ها و روکش های طعم دار استفاده می شوند. این پودرها محصولات جانبی کارخانه جات پنیر و کازئین هستند و مزیت آنها شیرینی کمترشان نسبت به شکر است. در نتیجه می توانند در محصولاتی که به شیرینی کمتری نیاز دارند، جایگزین شوند.

اسیدیته و PH پنیر، مقدار مواد معدنی موجود در آب پنیر تحت الشعاع قرار می دهد. معمولا هرچه اسیدیته بالاتر باشد، مواد معدنی نیز بیشتر خواهد شد. این مطلب سبب افزایش مقدار طعم های نا خواسته در شکلات می گردد، بنابراین ترجیح داده می شود که مواد معدنی در آب پنیر حذف گردد.

اگر پروتئین را از آب پنیر جدا کنند، لاکتوز جدا می شود، آنگاه می توان آب پنیر را غلیظ و به شکل کریستالی در آورد.

آزمایشات انجام شده

آزمایش اندازه گیری رطوبت: این آزمایش برای اندازه گیری رطوبت مواد اولیه خشک جامد مورد استفاده قرار می گیرد تا مشخص گردد که رطوبت آن در حد استاندارد می باشد یا خیر. زیرا که میزان رطوبت در مواد اولیه بسیار حائز اهمیت می باشد و اثر مستقیم روی کیفیت شکلات ، پودر ژله و پودر شربت دارا می باشد.

1- اندازه گیری رطوبت شیرخشک

2- اندازه گیری رطوبت فندق

3- اندازه گیری رطوبت پودر ژله

4- اندازه گیری رطوبت شکر

5- اندازه گیری سختی آب

6- اندازه گیری کلرور آب

اندازه گیری اسیدیته روغن و چربی ها

توضیح: چربی ها را براساس اسید اولتیک بررسی می کنند. ژله و شربت و آب میوه را بر اساس اسید سیتریک بررسی می کنند. در اندازه گیری اسیدیته چربی یکی از روشهای عوامل فساد است. هر ماده غذایی به طور طبیعی یک مقدار اسید چرب آزاد دارد که در اثر عوامل فساد ممکن است اسیدیته های چرب افزایش پیدا کنند.

آزمایش اندازه گیری خاکستر(ASK)

توضیح: مقدار مواد معدنی موجود در ماده غذایی را خاکستر گویند. اگر ماده غذایی را توسط شعله توسط اسید بسوزانیم مقدار ماده خاکستری رنگی باقی می ماند که خاکستر نام دارد ( شامل کلسیم، منیزیم، سدیم ، آلومینم ، آهن و ...)

برای اندازه گیری خاکستر دو روش وجود دارد : روش مرطوب و دیگری روش خشک. که روش خشک توسط کوره الکتریکی توسط حرارت انجام می شود.

ولی در روش مرطوب توسط مواد اسیدی قوی نظیر اسید سولفوریک، اسید کلریدریک و نیتریک ماده غذایی را می سوزانند اگر بخواهیم مواد معدنی را اندازه گیری کنیم از این روش استفاده می کنیم چون در درصد حرارت بالا ممکن است تجزیه شوند ولی با اسید تجزیه نمی شوند.

بسته بندی شکلات و غیره

پلی اتیلن دو نوع می باشد:

 a) HDPE (hugh denlily paly fthylen)

b) LDPE  (low donlity poly eylylen ) لایه آن شفاف و نازک است مثل کیسه پلاستیک.

MD با دانسیته بالا می باشد و غیر قابل رطوبت می باشد. نسبت به قیمت هم فرق می کند . آلومینم فویل خیلی کارآیی بالایی دارد ولی گران است بنابراین از لامیت استفاده می کنند. اکثر بسته بندی ها مثل کیسه های بسته بندی OPP است.

کیسه های پودر شربت از سلفون می باشد. جنس جعبه های پودر ژله قوطی هایی مقوایی می باشد.

شکلات تیوپی از جنس آلومینم فویل می باشند که در داخل آن یک لایه پلی اتیلن است. ( آلومینم غیر قابل نفوذ به رطوبت، هوا ، نور می باشد. ایده آل ولی گران می باشد.) برای وکیوم کردن جعبه ها سلفون های حرارتی می باشند. برای پودرهای کاکائو سه الی چهار لایه کاغذ مومی می باشد. برای پودر شربت 25gr لایه های لامیت فشرده را برای بسته بندی استفاده می کنند. بعضی از بسته بندی ها آلومینم فویل در وسط است و دو لایه پلی اتیلن زیر و روی آن قرار می گیرد. و ممکن است پلی اتیلن و OPP و آلومینیم فویل باشد که هر کدام از این ها خاصیت های مختلفی از جمله غیر قابل نفوذ به رطوبت و غیر قابل نفوذ به نور و غیره می باشد یا می تواند یک پلی اتیلن، آلومینم فویل و یک کاغذ مومی باشد.

درها روی ژله ها بزرگها پلی اتیلن است اون کاسه اصلی اش ترکیب است و به صورت آماده از خارج وارد می شود.

جنس بسته بندی کلی (500gr و1kg ) معمولا از OPP است . بسته بندیهای شکلات 6gr ، 5gr و ... صدفی می باشد. که معمولا لامیت است. پلی اتیلن است که با یک قشر خاصی لامیت شده است. شکلات چوبی ها می تواند پلی اتیلن سخت باشد و یا می تواند PVC خوراکی باشد . شکلات نعنایی lemcnate است OPP است که به وسیله یک لارک پوشیده می شود .

اندازه گیری بریکس

بریکس درصد ماده خشک ماده غذایی و درصد آب ماده غذایی را اندازه گیری می کند. مواد غذایی آب فقط بریکس دارد. شکلات بریکس ندارد. ژله نباید ببند ولی در وقتی که هنوز آب است باید اندازه گیری کنیم.

بریکس محلول شربت پودر ژله -/20  می باشد. ( 20 و خورده ای) در کارخانه رب بسیارمهم می باشد چون به وسیله تبخیر و دستگاه تحت خلا انجام می شود. بیشتر باشد محصول خراب  می شود و کمتر باشد محصول کپک می زند. بریکس این ژل کوچولوها 21.5  می باشد.

سه مرحله کانچینگ

برای این که یک شکلات به طرز مطلوبی فراوری شود و طعم آن خوش آیند باشد باید سه مرحله زیر صورت گیرد.

1) کانچینگ خشک

2) مرحله خمیری

3) کانچینگ مایع

رطوبت و روانی شکلات

انتظار می رود که اگر آب به عنوان یک مایع، برای رقیق کردن شکلات بدان اضافه شود ، مخلوط حاصل دارای ویسکوزیته ای ما بین آب و شکلات باشد. اما افزایش 3% یا 4% آب سبب می گردد تا شکلات به صورت خمیری بسیار غلیظ در آید. به احتمال بسیار زیاد به ازای هر 3/0% رطوبت اضافی که در پایان ورز دادن یا کنچینگ در شکلات به جا می ماند ، تولید کننده باید 1% چربی اضافی بیفزاید. پس چون چربی گرانترین جزء اصلی شکلات است. هر چه آب آزاد بیشتری شکلات گرفته شود ، بهتر است.

متبلور سازی چربی در شکلات

برای اینکه محصولی مانند شکلات به فروش برسد، باید قسمت اعظم چربی موجود در آن کره کاکائو باشد . کره کاکائو چربی است که از تعدادی تری گریسرول( تری گریسرید) مختلف ساخته شده که هر کدام از این چربی ها در یک ماده متفاوت و یک نسبت متفاوت جامد یا بلورین می شوند . شش روش برای ترکیب شدن بلورها وجود دارد و آنچه کار را برای شکلات سازان مشکل می کند این است که فقط یکی از این شش راه به فراورده حاصل جلا و کیفیت خوب را به هنگام شکستن می دهد و همین موضوع است که شکلات را برای خریدار جذاب می کند.

شکلات شیری باید حاوی چربی شیر نیز باشد و همین موضوع بر چگونگی بسته شدن و نیز بافت محصول نهایی تأثیر می گذارد، در بعضی کشورها ممکن است شکلات حاوی یک روغن گیاهی غیر کاکائویی باشد و قتی دو یا سه نوع چربی با یکدیگر مخلوط می شوند، ویژه گیهای بسته شدن شکلات و بافت آن میانگین ساده ای از اجزاء آن نخواهد بود. چون در این حالت پدیده ای موسوم به زود گدازی چربی یا Fat cutcctic رخ می دهد. نتیجه این که برای استفاده از انواع متفاوت روغن های گیاهی در شکلات محدودیت وجود دارد.

ساخت فرآورده های شکلاتی

پس از آن که شکلات مایع تهیه شد ، باید آن را به صورت تکه های جامد شکل داد، که البته تکه ها می توانند حاوی مغزهایی از سایر مواد مانند ویفر، بیسکویت و یا سایر شیرینیها باشند. اگر چه در درجه اول باید مطمئن بود که چربی های موجود در محصول تهیه شده در مرحله تمپرینگ به شکل درستی بلوری شده اند. برای شکل دادن به شکلات روشهای مختلفی وجود دارد، مثلاَ ًشکلاتهای میله ای شکل را می توان با ریختن شکلات مایع تمپر شده در قالب تهیه کرد. سایر محصولات قالبی دارای یک پوشش شکلاتی به دور مغز جامد یا نیمه جامد خود می باشند. ولی شکلاتهای تخم مرغی شکل که اصلاً مغزی ندارند و تو خالی اند ، در فرآیندی با عنوان قالب زنی پوششی ساخته می شوند.

فرآورده های شکلاتی و بسته بندی

در اکثر کشورها قوانین دقیقی برای کنترل شکلات موجود است. مشخصات و اطلاعات تغذیه ای موجود به شکلات باید بر روی برچسب آن ثبت شود. نکته دیگر زمان ماندگاری شکلات است که البته فروشنده گان مایلند این زمان طولانی باشد ولی باید برای تعیین درست آن به مواد مورد استفاده در مغز شکلات توجه داشت. خود بسته بندی نیز مهمترین نقش را در تعیین عمر ماندگاری فرآورده بر عهده دارد و علاوه برآن اولین چیزیست که مشتری در مغازه می بیند.

بنابراین بسته بندی هم باید کارآمد باشد و هم جذاب

جمعه 24 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

به زبان ساده مى توان گفت: مجموعه اى از میله ها یا خطوط سیاه رنگى که معمولاً بر روى زمینه اى سفید چاپ مى شود و به وسیله آن از کالاى خریدارى شده شناسایى لازم به عمل مى آید و قیمت آن مشخص مى شود و اگر به دنبال تعریف دقیق ترى هستید، باید گفت:
بارکد عبارت است از انتقال داده ها از طریق امواج نورى. آنها مجموعه اى از خطوط میله اى موازى با عرضهاى گوناگون (پهن و نازک)هستندکه اندازه هر خط معنا و مفهوم خاصى براى دستگاه بارکدخوان دارد.
در حقیقت دستگاه بارکدخوان ماشینى است که اطلاعات را به شکل بصرى بر روى صفحه نمایش مى دهد.

ضرورت استفاده از بارکد

گرداندن یک فروشگاه کار مشکل و پردردسرى است. مدیران و صاحبان آن باید از میزان موجودى که از هزاران کالاى کوچک و بزرگ دارند، مطلع باشند (کالاهایى که مجبور به خرده فروشى آن هستند و در زمان طولانى از انبارهایشان بیرون مى روند.)
همین طور که فروشگاهها، بزرگ و بزرگتر شدند تا به فروشگاههاى زنجیره اى امروزى رسیدند، کار مشکل و مشکل تر شد. نخست مجبور شدند در فروشگاهها را هرچند وقت یکبار ببندند و تمام کیسه ها و بسته ها و کنسروها را شمارش کنند. کار بسیار دشوارى بود.
این کار سخت و هزینه بردار بیش از یک بار در سال انجام نمى شد (انبارگردانى)، بنابراین مدیران فروشگاهها مجبور بودند بیشتر کارهایشان را بر اساس حدس و گمان انجام دهند و در نهایت این نیاز مادر اختراع شد!

بسياري از محصولات شركت هاي توليدي، در سراسر دنيا قابل فروش هستند. با توجه به اين مسئله وجود باركدهاي منحصر به فردي كه آنها را از يكديگر متمايز سازد ضروري به نظر مي رسد.تبديل اعداد به باركد خواندن باركد نياز به استاندارد مشخصي دارد. در حال حاضر در دنيا چند استاندارد براي توليد و استفاده از باركد وجود دارد كه معتبرترين آنها استاندارد EAN/UCC است كه103 كشور در دنيا از آن تبعيت مي كنند و حدود90 درصد تجارت دنيا را پوشش مي دهد.

در ايران به علت ضرورتي كه بنا به توسعه صدور كالاهاي غيرنفتي ايران به بازارهاي جهاني به وجود آمد در سال1374 سازماني با عنوان »مركز ملي شماره گذاري كالا و خدمات« زير نظر موسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني تاسيس شد و پس از انجام مطالعات لازم با انتخاب استاندارد EAN/UCC كشور ما به عضويت موسسه بين المللي EAN International درآمد. تاكنون بيش از5 هزار شركت- كه بيشتر آنها شركت هاي توليدكننده محصولات غذايي و شيميايي هستند- به عضويت اين موسسه درآمده و براي كالاها و محصولات خود باركد دريافت كرده اند.

باركد محصولات،12 رقمي است. البته در برخي از كشورها به دلايل مختلف باركد13 رقمي نيز وجود دارد.12 رقم باركد به شرح زير معني دار مي شود:


سه رقم اول نمايانگر كد كشور(626= كد ايران)،5 رقم بعدي كد شركت سازنده،4 رقم بعدي كد كالاي مربوطه و در نهايت1 رقم آخر كد كنترل توسط رايانه به منظور كنترل صحت كد مورد نظر است.
براي مثال باركد زير مربوط به دستمال كاغذي200 برگي يكي از شركت هاي توليدي است به طور حتم تا به حال در هنگام خريد يا پس از خريد كالا به علامت باركد چاپ شده در روي بسته بندي آن توجه كرده ايد و اين سئوال برايتان پيش آمده كه اين خطوط چه هستند و چه كارآيي دارند.

عامه مردم درباره باركد، نظرات متفاوتي دارند. خيلي ها فكر مي كنند باركد نمايانگر قيمت كالاست. برخي ديگر نيز باركد را علامت استاندارد و عده اي باركد را شماره مجوز كالا مي دانند.
باركد شامل يك سري عدد و تعدادي خطوط موازي سياه رنگ با ضخامت هاي مختلف در زمينه سفيد بوده كه از طريق دستگاه پويشگر (Scanner) توسط امواج مادون قرمز قابل خواندن و انتقال به رايانه است. هر يك از اين ميله ها مانند يك بيت ارزشي، معادل صفر و يك دارند.

هر يك از اين كدها در بانك اطلاعاتي مربوط، داراي اطلاعات كاملي شامل شرح، مشخصات دقيق و فني، موجودي، اطلاعات ورود و خروج براي استفاده كنندگان ذي ربط هستند.

استفاده از باركد فقط به محصولات توليدي شركت ها محدود نمي شود. در كارخانه ها و موسسات توليدي به منظور رديابي مداوم اطلاعات كالاهاي توليدي در خطوط مختلف توليد قطعات مصرفي موجود در انبارها، باركدهاي منحصر به فردي ايجاد و با اين سيستم رديابي مي شود. سيستم باركد كمك مي كند تا تغيير اطلاعات را توسط سيستم باركد به بانك هاي اطلاعاتي منتقل كرده و همواره اطلاعات موجودي هاي خود را به روز نگه داريد. در واقع باركد به عنوان يك ترمينال ورودي كمك مي كند تا تغيير يا ثبت اطلاعات با حداقل خطاي اطلاعاتي به رايانه منتقل شود.

در فروشگاه هاي بزرگي كه روزانه مقدار زيادي كالاي ريز و درشت به آنها وارد و يا خارج مي شود و مسئولين براي كنترل موجودي هاي خود همواره به اطلاعات سطوح موجودي نياز دارند استفاده از باركد بسيار ضروري است. در غير اين صورت بايد هرازگاهي با تعطيلي فروشگاه اقدام به شمارش و كنترل موجودي كرد. اين كار نه تنها بسيار دشوار و طاقت فرساست بلكه امكان بروز اشتباه در آن نيز زياد است.

در حال حاضر در كشور ما از باركد براي جمع آوري و ثبت اطلاعات مختلف استفاده هاي متنوعي مي شود. از كارت هاي حضور و غياب پرسنلي گرفته تا قبوض آب و برق و تلفن، اطلاعات خطوط توليد و ردياب محصولات، موجودي هاي انبار، كتب جهت ثبت شماره استاندارد بين المللي كتاب (شابك) و از همه بيشتر براي كالاهاي توليدي شركت ها كه در فروشگاهها ارائه مي گردد و ...
براي راه اندازي سيستم هاي مبتني بر باركد، نياز به تجهيزاتي مانند نرم افزار توليد باركد، چاپگر چاپ باركد، پويشگر (Scanner) و برچسب هاي ويژه داريم.
البته توسعه و پيشرفت در زمينه باركد نيز مانند ساير علوم و فن آوريها به سرعت در حال وقوع است.

 

ساختار بارکد:

 

هر خط بارکد نشان دهنده عدد 1 و هر فضاي خالي نمايش دهنده صفر است و تمام بارکد با صفر و يک نمايش داده مي شود. بهتر است براي سادگي کار يک مثال عددي بزنيم و همه چيز را از آغاز شرح دهيم.

بارکد مورد نظر 0075678164125 يک عدد 13 رقمي که در اين حالت عدد آخر يعني 5 عدد يا رقم کنترل است Check digit] [

[00] رقم سيستم است که در اين حالت کشور آمريکا را نشان مي دهد.

[ 75678] کد يا رقم مربوط به توليد کتتده کالا است.

[16412] کد يا رقم مربوط به کالاي توليدي است.

بنابر اين بايستي رقم کنترلي را براي بارکد 007567816412 محاسبه کنيم. طبق جدول زير عمل کنيد.

2

1

4

6

1

8

7

6

5

7

0

0

بارکد

فرد

زوج

فرد

زوج

فرد

زوج

فرد

زوج

فرد

زوج

فرد

زوج

موقعيت

3

1

3

1

3

1

3

1

3

1

3

1

عدد ثابت

3*2

1*1

3*4

1*6

3*1

1*8

3*7

1*6

3*5

1*7

3*0

1*0

محاسبه

6

1

12

6

3

8

21

6

15

7

0

0

نتيجه


اعداد نتيجه را با هم جمع کنيد.

85=6+1+12+6+3+8+21+6+15+7+0+0
عدد بدست آمده يعني 85 را بايستي با يک عدد جمع کرد بطوريکه حاصل قابل تقسيم بر 10 باشد. عدد مورد نظر عدد کنترلي خواهد بود در اينجا عدد 5 بنابراين بارکد مورد نظر به صورت زير خواهد بود.
0075678164125
بارکد را بطور کلي به دو قسمت که با خطوط حفاظتي وسط از هم جدا مي گردد به بارکد هاي سمت چپ و راست تقسيم مي کنند.

 



 

کروماتوگرافی گازی:

کروماتوگرافی گازی یکی از روش‌های کروماتوگرافی است که برای بررسی و جداسازی مواد فرار بدون تجزیه‏شدن آن‏ها، بکار می‏رود. در کروماتوگرافی گازی، فاز گازی یک فاز بی اثر ( برای مثال هلیوم نیتروژن ارگنو دی اکسید کربن) است و به فاز متحرک گاز حامل نیز می گویند. فاز ساکن یک جسم جامد جاذب و یا لایه نازکی از یک مایع غیر فرار است که به دیواره داخلی ستون یا به صورت پوششی روی سطح گلوله های شیشه ای یا فلزی قرار داده شده است. در صورتی که فاز ساکن جسم جامد جاذب باشد اصطلاحا کروماتوگرافی گازی گویند و اگر فاز ساکن مایع غیر فرار باشد آن را کروماتوگرافی گاز مایع گویند. اما هردو به کروماتوگرافی گازی معروف هستند. در کروماتوگرافی گازی، جداسازی اجزا یک مخلوط متناسب با میزان توزیع اجزا تشکیل دهنده مخلوط بین فاز متحرک گازی و فاز ساکن جامد یا مایع صورت میگیرد. در این روش گاز حامل مخلوط را درون ستون حرکت میدهد و بین دو فاز در حالت تعادل (گاز-مایع) اجزا تشکیل دهنده مخلوط توزیع می شوند. بنابراین فاز متحرک اجزا تشکیل دهنده نمونه را به طرف بیرون ستون حرکت میدهد و هر مولکولی که با ارتباط سست‏تر جذب ستون شده است، زودتر و جزیی که قدرت جذب بیشتری با ستون دارد، دیرتر از ستون خارج می شوند. بنابراین، اجزا مخلوط از یکدیگر جدا می شوند. کروماتوگرافی گازی برای جداسازی و شناسایی اجزا تشکیل دهنده یک مخلوط و تجزیه کمی آنها نیز کاربرد دارد.

اجزا تشکیل دهنده دستگاه کروماتوگرافی گازی

این سیستم دارای قسمتهای: منبع گازی حامل، سیستم تنطیم کننده مقدار گاز، محل تزریق نمونه، ستون کروماتوگرافی، کوره و سیستم تنطیم درجه حرارت محل تزریق، آشکار ساز و سیستم شناساگر می‏باشد.

منبع گاز حامل

یک کپسول گاز با فشار زیاد به عنوان منبع گاز کامل استفاده می شود. غالبا این گاز نیتروژن با خلوص ۹۹/۹۹ درصد میباشد اما گاز های دیگری همانند هلیوم، آرگون و دیاکسید کربن نیز استفاده می شود.

محل تزریق نمونه

تزریق نمونه به دو صورت spilit  & spilitless انجام می گردد. اگر غلظت نمونه زباد است به صورت spilit  و اگر کم است به صورت spilitless تزریق میکنیم.قسمتی ازدستگاه که نمونه تزریق شده بوسیله شیرهای نمونه گیری گازی (valve)ویا تزریق نمونه بطور مستقیم به injector که بافشار گازحامل به ستون میرسد را محل تزریق گویند. تزریق صحیح ومناسب نمونه به سیستم، اثرات محسوس ومؤثری برروی نتایج آنالیز دارد، شناخت انژکتورهای مختلف وآگاهی داشتن ازمزایا، معایب ونیز توانائیهای آنان امتیاز بزرگی برای کاربرمحسوب میشود. کاربرانی که شناخت کافی از خصوصیات و ویژگیهای انژکتورهای گوناگون دارند، وراحتر می توانند ازمیان انواع انژکتورهای دردسترس، بهترین ومناسبترین آنها را برای انجام آنالیز انتخاب نمایند. شکل وپهنای پیکهای کروماتوگرام ارتباط بسیار نزدیکی به نوع انژکتور وچگونگی تزریق نمونه دارد. بطور کلی، بهترین روش برای تزریق نمونه، روشی است که درآن تمام حجم نمونه به صورت یکباره و توپی شکل وارد ستون گردد. نمونه باید سریع و یکجا تزریق شود. این عمل توسط یک سرنگ مخصوص انجام می شود که توسط آن حجم بسیار کمی (۱ الی ۱۰ میکرولیتر) از نمونه وارد یک درپوش لاستیکی می شود. برای انتخاب روش مناسب تزریق اطلاع و آگاهی از ماهیت و ساختار شیمیایی اجزاء نمونه ضروری است، نوع وشرایط انژ کتوری که برای تزریق نمونه انتخاب شده است، به ترکیب شیمیایی نمونه وغلظت هر جزء از اجزاء آن بستگی نزدیک دارد. صرف نظر ازنوع انژکتور، چگونگی تزریق نمونه هم اهمیت فراوان دارد.

عوامل مؤثردرشیوه تزریق نمونه به صورتهای مختلفی برروی کیفیت کروماتوگرام تأثیر می گذارد که ازجمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

۱- انتقال ناهمگن وغیر یکنواخت نمونه

۲- سرعت تبخیر نمونه درانژکتور

۳- سرعت انتقال بخار نمونه از انژکتور به ستون

۴- درصدی ازنمونه که ازانژکتور به ستون منتقل خواهد شد.

۵- چگونگی تزریق نمونه

 

- تزریق نمونه به دو صورت انجام می گیرد:

۱- برای نمونه های گازی معمولاً از Gas Sampling Valve استفاده میشود.

۲- برای نمونه های مایع از تزریق مستقیم نمونه به Injector

ستون و کوره:

اون(Oven) در دستگاه کروماتوگراف گازی ستون در داخل کوره قرار دارد و در واقع به منزله قلب دستگاه کروماتوگرافی گازی هستند. ستون‏ها دو نوع هستند ۱- ستون‏های پر شده ۲- ستون‏های مویین.

آشکارسازها :

آشکارسازهای متداول در کروماتوگرافی گازی چهار نوع هستند:

  • یونش شعله‏ای
  • هدایت حرارتی
  • نورسنج شعله‏ای
  • الکترون گیر

استفاده از آشکارساز یونش شعله‏ای رایج‏تر است.

منحنی های وان دیمتر (Van deemeter curves):

منحنی های وان دیمتر ارتباط میان سرعت جریان خطی گاز حامل و بازدهی و کارایی ستون را به بهترین صورت ممکن نشان می دهد. یکی از نتایج سودمندی که از منحنی های وان دیمتر قابل استخراج است سرعت جریان بهینه گاز حامل است. با چنین سرعتی کارایی سیستم کروماتوگرافی حداکثر خواهد شد زیرا در این شرایط ارتفاع هم ارز از سینی های فرضی (h) کمترین مقدار خود را دارد. همچنین از نمودارهای وان دیمتر می توان دانست که دامنه تغییرات مجاز سرعت گاز حامل چقدر است.

                                  

 

کروماتو گرافی گاز برای اولین بار در سال 1952 توسط جیمز و مارتین برای  اندازه گیری مقادیر اندک اسید های چرب استفاده شد.در مورد دستگاه GCدر بالا توضیحاتی را دادیم حال بر حسب این کهچه نوی اسید های چربی را در نمونه داریم پیک های متفاوتی را خواهیم داشت .هرچه وزن ملکولی اسید چرب کم تر باشد زود تر خارج می شود.هر چه پیوند های غیر اشباع بالا تری داشته باشدد یرتر خارج می گردد.اگر از لحاظ وزن ملوکولی برابر بودند  اسید چربی که گروه عاملی بیشتری دارد دیر تر خارج می گردد.برای هر اسید چربی که خارج میگردد یک پیک مجزا داریم. و هر پیکی در زمان مشخصی روی نمودار ظاهر می گردد و به این زمان،زمان بازداری گویند. اولین پیکی که خارج میشود مربوگ به حلال است که بیشترین سهم را دارد.لزا پیک مربوط به هگزان را حذف میکنیم  و بقیه ی سطوح زیر نمودار را 100 درصد گرفته و سهم هر قسمت را مشخص میکنیم.

 

آماده سازی نمونه:

در GC هر چه میزان فراریت بالاتر باشد بهتر است لذا ما نمی توانیم  روغن را به همین صورت ویسکوز وارد دستگاه بکنیم پس ابتدا آنرا در حلال مناسبی حل کرده و بعد به ستون تزریق میکنیم.اگر نمونه ی ما میزان اسیهای چرب فراوانی داشت از عوامل متیله کننده ی اسیدی استفاده میکنیم.. پس در ابتدا 50 میکرو لیتر از نمونه روغن را با سمپلر وارد اپندورف کرده و  و در CC1 هگزان حل میکنیم. و سپس 100 میکرولیتر  متوکسی سدیم 0.5 نرمال  اضافه کرده. و در دمای محیط 15 دقیقه  آرا شیک میکنیم. بع یک دقیقه نگه داشته تا دو فاز شود.اسید های چرب متیله شده در فاز هگزان قرار داررند دزا فاز رویی را در  لوله دیگری که حاوی سولفات سدیم  است می ریزیمو 1 میکرولیتر از انرا به دستگاه تزریق می کنیم.

نام شیمیایی اسید چرب

تعداد

کربن

نوع اسید چرب

میزان

(برحسب درصد

وزنی / وزنی متیل

استر)

Myristic acid

C14:0

مریستیک اسید

0.05

Palmitic acid

C16:0

پالمیتیک اسید

7.5-20

Palmitoleic acid

C16:1

پالمیتولییک اسید

0.3-3.5

Heptadecanoic acid

C17:0

هپتادکانویک اسید

0.3

Heptadecenoic acid

C17:1

هپتادسنوئیک اسید

0.3

Stearic acid

C18:0

استئاریک اسید

0.5-5

Oleic acid

C18:1

اولییک اسید

55-83

Linoleic acid

C18:2

لینولییک اسید

3.5-21

Linolenic acid

C18:3

لینولنیک اسید

1

Arachidic acid

C20:0

آراشیدیک اسید

0.6

Gadoleic acid

C20:1

ایکوزنوئیک اسید

0.4

Behenic acid

C22:0

بهینیک اسید

0.2

Lignoceric acid

C24:0

لینوسریک اسید

0.2

 

 نتایج به دست آمده از منحنیGC:

 

نوع  اسید چرب

PA

S

O

LA

LN

آزمون

10.41%

2.27%

30.65%

40.94%

5.68%

 

تفسیر نتایج:

روغن زیتون غنی از اولییک بوده(80%)ودارای طعم مناسب ،مقاومت در برابر اکسیداسیون وخواص درمانی  وبیولوژیک می باشد. علي رغم رقابت ساير روغن هاي نباتي مايع، افزايش توليد و مصرف روغن زيتون مورد توجه زيادي قرار گرفته است كه مي تواند به دليل رشد سريع جمعيت و افزايش مصرف چربي ها و روغن ها از يک طرف و همچنين خصوصيات منحصر به فرد روغن زيتون باشد به همين دليل اين روغن همواره در معرض انواع تقلب بوده که رايج ترين آنها افزودن ساير روغن هاي نباتي ارزان قيمت به آن مي باشد که ممكن است در برخی مواقع حتی خطرات جدي براي سلامت مصرف كننده به دنبال داشته باشد تا به حال از روش هاي مختلفي براي تعيين تقلبات در روغن زيتون

استفاده شده است كه صرفه نظر از وقت گير بودن نياز به آماده سازي نمونه اوليه دارد. به منظور رفع اين مشكلات، روش هاي سريع و دقيق به خصوص استفاده از روش هاي دستگاهي توجه زيادي را به خود جلب کرده است در اين تحقيق به منظور بررسي خلوص در تعدادي از نمونه هاي روغن زيتون ايراني ، علاوه بر اندازه گيري تعدادی از شاخص هاي شيميايي و فيز يکي ، ميزان کارايي روش هاي دستگاهي كالري سنجي پيمايشي تفاضلي (Differential scanning calorimetery) كروماتوگرافي گازي Gas chromatography نيز در اين زمينه مورد ارزيابي قرار گرفت. همانطور که مشاهده میکنیم درصد اسیدپالمیتیک و استئاریک در رنج استاندارد به دست آمده اما میزان اولییک خیلی کم محاسبه شده در حالی که بیشترین میزان را باید اولئیک به خود اختصاص دهد.ومیزان LN&LAنیز خیلی بیشتر از حد استاندارد به دست آمده و این نتایج حاکی از آن است که روغن زیتون خالص نبوده و ناخالصی های زیادی داشته.

 

جمعه 24 آذر 1391برچسب:, :: 6 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

اندیس یدی عبارت است از گرم ید جذب شده توسط 100 گرم از نمونه روغن و یا چربی. این اندیس نشان دهنده تعداد پیوند های دوگانه موجود در نمونه آزمایش است،(اندیس یدی درجه غیر اشباعیت روغن ها و چربی هاست). در روغن هایی که حالت نرم و مایع دارند، اندیس یدی آن ها بالاست. چنین روغن هایی مستعد فساد اکسیداسیونی هستند به همین دلیل برای غلبه بر این مشکل در صنعت، روغن را هیدروژنه می کنند.

طبق استاندارد کشور ما حداقل اندیس یدی روغن های هیدروژنه شده معادل 75 می باشد. بنابراین به منظور کنترل فرآیند هیدروژناسیون در مراحل مختلف هیدروژنه کردن اندیس یدی نمونه ها اندازه گیری می شود. جهت اندازه گیری یدی از هالوژن ها استفاده می شود.همچنین اندیس یدی رابطه مستقیم با رفراکت و رابطه عکس با نقطه ذوب دارد.با اکسیداسیون نسبت مستقیم دارد به گونه ای که هرچه غیراشباعیت بالا باشد میزان حساسیت به اکسیداسیون بالاتر خواهد بود.

برای اندازه گیری عدد یدی روش های متفاوتی وجود دارد ازجمله:روش هانوس،هوبل،ویجز،کوفمن و...اشاره نمود.در روش ویجز از مونوکلرید استفاده شده که نسبت به مونو برومید فعال تر است،لذا روش ویجز از هانوس دقیقتر است و ما نیز در ازمایشگاه از این روش استفاده کرده ایم.

روش کار:

0/5 گرم روغن را در ارلن ریخته و توزین کردیم سپس 10 سی سی اتانول و 1 سی سی معرف هانوس به داخل ارلن اضافه کرده درب ان را بسته و به مدت 30 دقیقه در تاریکی قرار دادیم .سپس 10 سی سی آب مقطر ،10 سی سی یدید پتاسیم 15% و 1 سی سی چسب نشاسته داخل ارلن ریختیم و با تیوسولفات سدیم 1/0 نرمال تا از بین رفتن رنگ تیره تیتر کردیم.این مراحل را بدون حضور روغن برای شاهد تکرار کردیم.

حجم مصرفی شاهد = 30سی سی

نرمالیته = 1/0

حجم مصرفی برای نمونه = 2/9

وزن = 5/0 گرم

عدد یدی =52.416 

              قبل از تیتراسیون

 

                                                                                                                                 بعد از تیتراسیون

این مطالعه به منظور ارزیابی اثر ضد قارچی روغنهای فرار استخراج شده از اویشن ، پونه ، ترخان ، نعناع در پنیر های سفید صنعتی طراحی و به اجرا گذارده شد . روغنهای فرار گیاهان مورد مطالعه در دو غلظت 3/0 و 4/0 درصد به پنیرهایی که جمعیت قارچ ( کپک و مخمر ) ان ، مشخص گردیده بود اضافه شد و سپس در کنار گروههای تیمار گروه شاهدی نیز از همان پنیر در نظر گرفته شد که فاقد هر گونه روغنهای گیاهی بود ، بسته های پنیر در گروههای تیمار وشاهد مدت دو هفته در دمای 12 درجه سانتی گراد نگهداری شدند سپس در فاصله زمانی 72 ، 168 ، 336 ساعت از نظر تعداد کلی قارچها مورد ازمون قرار گرفتند .

مطابق نتایج این مطالعه تمامی روغنهای فرار گیاهی مورد ازمون دارای اثر ضد قارچی در پنیر بودند ، روغنهای فرار اویشن و ترخان بیشترین خاصیت ضد قارچی را دارا بودند و باعث مهار رشد جمعیت قارچ در پنیر شدند . اثر ضد قارچی سایر روغنهای فرار مورد مطالعه کمتر از دو گیاه ذکر شده بود ، بطوری که جمعیت قارچ در پنیر های حاوی این روغنها رشد اندکی را داشته ولی پس از دو هفته از حد استاندارد (102 در هر گرم ) تجاوز نکرد . ولی در گروه شاهد تعداد کپک ومخمر پس از دو هفته به 104 در هر گرم رسید . بر این اساس روغنها ی فرار گیاهان مورد ا زمون می توانند به عنوان نگهدارنده طبیعی برای مهار رشد قارچها در پنیر مورد استفاده قرار گیرد .

مقدمه :

قارچها گروهی از میکروارگا نیسمها هستند که به وفور در طبیعت پراکنده می باشند ، قارچها به دو گروه بزرگ کپک و مخمر ها تقسیم می شوند . این گروه از میکرو ارگانیسمها به سادگی قادر ند از طریق جریان هوا به نقاط مختلف منتقل و موجب الودگی مکانها و مواد غذایی مختلف درمراحل مختلف تولید و تهیه انها می شوند . تا چند دهد گذشته وجود قارچها در مواد غذا ی معمولا به عنوان یک مشکل حسی _ چشایی تلقی می شد و کمتر به عنوان یک مشکل مهم بهداشتی مورد توجه قرار می گرفت .

در سال 1960 وجود متابولیتهای سمی قارچها در غذای بوقلمون باعث بروز مسمومیت و تلفات بسیار بالا در این پرنده شد ، بدنبال این واقعه موارد دیگری از مسمومیت ناشی از متابولیتهای سمی قارچها در انسان و حیوانات مشاهده گردید وباعث باز شدن مبحث جدیدی به نام مایکو توکسینها در بهداشت مواد غذایی شد . اکنون به خوبی مشخص گردیده است که سموم قارچی مسبب همه گیریهای بزرگی

در انسان و حیوانات در سالها گذشته بوده است ، از بارزترین انها به مسمومیت ناشی از سم ارگونیسم که موجب مرگ صدها هزار نفر از مردم اروپا در قرون گذشته گردید . مسمومیت ΑΤΑ که موجب مرگ حداقل صد هزار نفر در کشور شوروی در بین سال های 1942 و 1948 شد و مسمو میت ناشی از افلا توکسین که باعث مرگ صد هزار بوقلمون در سال 1960 و احتما لا مرگ بسیاری از انسان ها گردیده است ، می توان اشاره کرد .

از طرف دیگر قارچها به عنوان عوامل مهم فساد مواد غذایی مطرح می باشند ، که به دلیل ترشح انزیمهای متفا وت ( پروتئاز و لیپاز و .. .) قادرند اغلب ترکیبات موجود در مواد غذا یی را تجزیه نموده و در نتیجه باعث تغییر رنگ ، طعم و مزه مواد غذا یی شوند که از جمله نشانهای فساد درمواد غذا یی محسوب می گردند .

از جنبه دیگر مواد غذایی به عنوان حامل برخی از قارچهای بیماریزاز به انسان نیزمی توانند محسوب شوند ، بخصوص در بین عوامل قارچی می توان به قارچها یی که عفونتهای احشایی ایجاد می کنند مانند کاندیدا و هیستو پلاسما اشاره کرد ، این قارچ ها را میتوان در خاک ، مواد غذا یی و بر روی مواد الی در حال تخریب یافت .

قارچا در موا د غذایی نسبتا خشک با اب فعال پایین ، مواد غذا یی اسیدی ، نمکی و مواد غذا یی که در سرما نگهداری می شوند بخوبی رشد می کنند و موجب بروز اختلالا ت ذکر شده در ماده غذایی و مصرف کننده می شوند ، پنیر از جمله مواد غذا ی است که شرایط مناسب برای رشد قارچها را دارا است .

اثر دارویی گیاهان و عصاره های انها از دیر باز مورد تو جه بشر بوده است ، در سالهای اخیر بیشتر مطالعات بر وری اثرات ضد میکروبی ترکیبات مختلف گیاهان معطوف گردیده است و بر حسب منطقه جغرافیایی و نوع فلور گیاهی مناطق جغرا فیا یی مختلف این مطلاعات بر روی گونه های متفا وتی از گیاهان صورت می پذیرد .

اغلب مطالعات انجام شده در محیطهای کشت ازمایشگاهی صورت گرفته است و اثرات قابل قبول ضد میکروبی از ترکیبات گیاهان مشاهده شده است ولی اثرات ترکیبات گیاهی در محیط غذا و بخصوص مواد غذا یی صنعتی کمتر مورد ارزیابی قرار گرفته است . اثر ضد قارچی گیاه سیر نیز یر روی گونه های مختلف قارچ اسپر ﮋیلوس مورد مطالعه قرا گرفته است و مشخص گردیده است که عصا ر های مختلف این گیاه تاثیر ضد قارچی مطلوبی بر روی این گونه داشته است .

بر همین اساس مطالعه حاضر طراحی شد تا اثر ضد قارچی روغنهای فرار گیاهان اویشن ، نعناع ، پونه ، و زیره سیاه و ترخان را در پنیر های سفید صنعتی بررسی و امکان استفاده از انها را به عنوان یک نگهدارند ه طبیعی مورد توجه قرار داد .

مواد وروشها

روش تهیه پنیر :

پنیر سفید مورد استفاده در این مطالعه در کارخانه پنیر شاهد شهر کرد تولید گردید ، میزان اب نمک مورد استفاده برا نگهداری پنیر 12 درصد بود ، پس از تولید پنیر جمعیت اولیه قارچی ان مورد شمارش قرار گر فت و به عنوان مبنای جمعیت مورد مطالعه در شا هدها و تیمار ها در نظر گرفته شد .

روش استخراج روغنهای فرار :

روغنهای فرار گیاهی مورد مطالعه در ﭙﮋو هشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی ، به روش تقطیر با بخار اب در دستگاه کلو نجر تهیه گردید برای این منظور برگ گیاهان مورد نظر ابتدا در سایه خشک شد و سپس در دستگاه تقطیر با استفاده از بخار اب روغنهای فرار گیاهان استخراج گردید سپس این روغنها در شیش های تیره و سترون تا زمان مصرف در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری شدند .

روش تیمار نمونه های پنیر با روغنهای فرار گیاهی ابتدا جمعیت اولیه قارچی موجود در پنیر مورد ازمون به روش تهیه رقت وکشت بر روی محیط اگار سیب زمینی مورد شمارش قرار گرفت و به عنوان مبنای جمعیت مورد مطالعه در نظر گرفته شد .

برای ارزیابی اثر روغنهای فرار مورد مطالعه ، دو غلظت 3/0 و 4/0 درصد وزنی از این روغنها مورد استفاده قرار گرفت ، بر اساس مطالعات قبلی ، در این دو غلظت علاو ه بر طعم مناسب در پنیر و ﻴﮋگی ضد باکتر یایی مناسبی نیز از این روغنها مشاهده شده است . بر این اساس برای هر سطح لظتی از روغنهای فرار 30 بسته پنیر 100 گرمی درنظر گرفته شد و غلظت مورد نظر در انها ایجاد گردید به نحوی ابتدا روغنهای فرار در سطح پنیر ریخته شد و پس از درب بندی پنیر در بسته پلاستیکی بخوبی مالش داده شد تا روغن فرار نسبتا به طور یکنواخت درتما می نقاط پخش گردد ، در کنار بسته ای تیمار 30 بسته پنیر نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد که فاقد روغنهای فرار بودند . به دلیل این که قارچها اجرام هوازی می باشند بسته های پنیر به طور کامل درزبندی نشدند و یک گونه انها باز گذاشته شد . بسته های پنیر برای مدت دو هفته در سرد خا نه 12 در جه سانتی گراد نگهداری شدند و در زمانهای 72 ، 168 ، 336 ساعت ، 10 بسته پنیر از هر غلظت روغنها و 10 بسته از پنیر های شاهد از سرد خانه خارج گردید و پس از تهیه رقت و کشت بر روی محیط اگار سیب زمینی (Merck ) و گرمخانه گذاری پلیتها در دمای 22 درجه سانتی گراد جمیعت قارچ در بسته های تیمار و شاهد مورد شمارش قرار گرفت .

تجزیه و تحلیل اماری :

نتایج بدست امده از شمارش قارچها در زمانهای مختلف در تیمار ها و شاهد ها ، توسط نرم افزار اماری sigma stat و ازمون ا نا لیز واریانس (ΑNOVΑ ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .

نتایج و بحث ها :

نتایج بدست امده از این مطاله نشان می دهند که روغنهای فرار گیاهان مورد مطالعه دارای اثرات ضد قارچی مطلوبی می باشند ، بطوری که در پنیر های شاهد تعداد جمعیت قارچ در طی مدت نگهداری رو به افزایش می گذارد و پس از دو هفته به مدت 104 در هر گرم افزایش یافت و لی جمعیت قارچ در پنیر های حاوی روغنهای فرار گیاهان مورد مطالعه پس از گذشت دو هفته از حد استاندارد (102 در هر گرم ) تجاوز نکرد .

مطالعات دیگری نیز تاثیر ضد میکروبی عصار های گیاهی را نشان داده است ، در افریقای جنوبی تاثیر گیاهان ترخان و مریم گلی بر روی 41 گونه باکتری و مخمر مورد بررسی قرا گرفت و مشخص شد که ترخان و مریم گلی خواص ضد میکروبی مشابه دارند و عصاره این گیاهان می تواند به عنوان نگهدارنده در غذا مورد استفاده قرا ر گیرند .

در مطالعه دیگری تاثیر عصاره های بدست امده از 63 گیاه سنتی در کشور اتیوپی بر روی شش گونه باکتری و قارچ کاندیدا البیکنس مورد بررسی قرار گرفت و همه عصاره ها اثرات ضد قارچی بر علیه کاندیدا از خو د نشان دادند .

در بررسی دیگری اثر ضد قارچی عصاره ابی 10 گیاه علیه قارچهای میکروسپورم کنیس و تریکو فیتون روبروم به اثبات رسید .

تاثیر ضد قرچی روغنهای گیاهی مورد استفاه در این مطلاعه بسته به نوع و میزان غلظت انها متفاوت بود ، بطوری که روغنهای فرار کیاهان اویشن و ترخان بیشترین اثرات ضد قارچی را بروز دادند و در غلظتهای 3/0 و 4/0 درصد نه تنها از رشد قارچ در پنیر ممانعت نمو دند بلکه ، موجب کاهش جمیعت قارچ در این فراورده نیز شدند ، از مون انا لیز واریانس داده ها نیز نشانگر اختلا ف معنا دلر بین جمعیت قارچی در پنیر های شاهد و پنیر های حاوی روغنهای فرار گیاهان اویشن و ترخان بود .

در کشور اسپانیا اثر گیاه اویشن بر روی قارچهای اسپر ﮋیلوس پارا زیتیکوس و فلاوس مورد بررسی قرار گرفت ، نتا یج نشانگر این بود که علی رغم اینکه این گیاه تا اندازه ای رشد این قارچها را تحریک می کند ولی ترشح افلا تو کسین را بطور معنی داری کاهش می دهد .

روغن فرار گیاه زیره سیاه در غلظت 4/0 درصد نیز پس از اویشن و ترخان قرار داشت به نحوی که پس از گذشت دو هفته کا ملا از رشد قارچها ممانعت بعمل اورد و ازمون اماری اختلاف را با شاهد در این غلظت معنی دار دانست (05/0 > Ρ ) ولی در غلظت 3/0 درصد قارچها رشد اندکی در پنیر داشتند ، در ازمون اماری اختلاف مشاهده شده بین غلظت 3/0 درصد روغنهای فرار گیاه زیره با گروه شاهد معنی دار نبود (50/0 <Ρ ) .

روغنهای فرار گیاهان نعنا ء و پونه اثر ضد قارچی یکسانی را در پنیر سفید نشان دادند ، و به طوری که در دو غلظت روغنهای روغنهای فرار رشد اندکی در جمیعت قارچ مشاهده شده ولی پس از دو هفته جمیعت قارچ موجود در پنیر های از حد استاندارد تجاوز نکرد .ازمون اماری نیز اختلاف معناداری در جمعیت قارچی در پنیر های شاهد و پنیره ای حاوی روغنهای فرار گیاهان پونه و نعناع نشان نداد (05/ 0 < Ρ ) در یک مطالعه اثر مهار کننده رشد روغنهای فرار گیاه نعناع بر روی قارچ اسپر ﮋیلوس فلا ووس در ذرت مورد بررسی قرار گرفته است ، نتایج این بررسی نشان داد که روغنهای فرار گیاه دارچین بیشترین اثر ضد قارچی را دارا می باشد .

بر اساس نتایج این مطالعه روغنهای فرار گیا هان اویشن ، ترخان ، زیره سیاه ، نعناع و پونه دارای اثرات ضد قارچی می باشند و اثر انها بر روی جمعیت قارچی موجود در پنیر هی سفید صنعتی بسیار مطلوب می باشد ، به نحوی که در طی مدت دو هفته جمعیت قارچ مو جود در پنیر های حاوی روغنهای فرار گیاهان مورد مطالعه با وجود این مه در شرایط هوازی قرار گرفته بودند از حد استاندارد تجاوز نکردند ، ولی ذر پنیر های شاهد که فاقد روغنهای فرار بودند پس از دو هفته جمعیت قارچ 3 Log افزایش یافت . در بین روغنهای فرار مورد ازمون ، روغنهای فرار اویشن و ترخان اثر ضد قارچی قویتری از خود نشان دا د ند و به طور کامل از رشد قارچها در پنیر ممانعت نمودند ولی سایر روغنهای فرار روند رشد قارچها را کند نمود ه ولی پس از دو هفته جمیعت قارچ در پنیر ها از 102 در هر گرم که حد استاندارد قارچ در پنیر های صنعتی در نظر گرفته شده است تجاوز نکرد . با توجه به نتایج بدست امده از این مطالعه و بررسیهای سایر ﭙﮋو هشگران اثر ضد قارچی ترکیبهای مختلف گیاهان و به خصوص روغنهای فرار انها هم در محیط کشت ازمایشگاهی و هم در محیط غذا بسیار قابل توجه بوده و می توان از اینگونه ترکیبها به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی که مستعد به فساد توسط قارچها می باشند استفاده نمود ، در مورد برخی از این روغنها به دلیل این که طعم مناسبی در فراورده ایجاد می کنن باعث بهبود عم و بو در این گونه مواد غذایی می شوند که خود قدمی در ایجاد تنوع در تولید اینگونه فراورده ها می باشد .

شنبه 18 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

فواید استفاده از تجهیزات بخار اشباع شده برای عمل آوری گوشت قرمز و سفید

 

 

 

در گذشته پاکیزه ساز نیاز مند مقدار زیادی مواد شیمیایی ، آب و نیروی انسانی بود .

 

 

 

این تجهیزات با دان گرمای بیش از حد به مقدار کمیی آب ، فورانی از بخار ایجاد می کنند

.

( این بخار دارای 60 در صد رطوبت و 365 درجه ی فار نهایت و 180 درجه ی سانتی گراد گرما است ) همانطور که گفتیم این بخار به وسیله یکمترین مقدار آب تولید می شود .، یعنی مقدار 4 قاشق غذاخوری برای هر دقیقه .

این مقدار کم را با مقدار آبی که دستگاههای تولید فشار استفاده می کنند مقایسه کنید

.

( که عبارت است از 3تا 5 گالن یعنی 4.546 لیتر آب برای هر دقیقه ) نیروی بخار تمام موادی را کخ به سطوح دستگاه چسبیده و شامل روغن ، کپک ، لایه ی میکروبی و آلاینده هاست ، پاک کرده و از بین می برد .

در حین انجام این عمل ، تمام میکروبها و انگل ها نیز از سطوح دستگاه پاک می شوند

.

پس از پاکیزه سازی ، سطح دستگاه کاملا خشک و عاری از هرگونه پس مانده و تفاله وآماده برای انجام آمایش است

.

در صورت لزوم می توان به همراه گرما از امولسیون و

surfactant هم استفاده کرد.

از آنجا که این سیستم برای پاکیزه سازی از حرارت و گرما استفاده می کند

.

به راحتی و به سرعت می توان چربی ها وروغن و مواد غذایی باقی مانده را از سطح دستگاه پاک کرد

. این عمل را می توان به کمک سیستم بازیافت خطا مجاز هم انجام داد .

استفاده از سیتم

satarno موجب نتایج و کارایی بیشتر و بهتر در مخارج است همچنین با به بکار گیری این سیستم می توان در زمان تولید محصولات غذایی صرفه جویی کرد.

با استفاده از این روش تمام قسمت های دستگاه تمیز وبرای استفاده دوباره خشک می شود .

در مجموع با به کارگیری

satrano شما می توانید مقدار پاک کننده های شیمیایی را کاهش داد ویا حذف کنید .

استفاده از روش های قدیمی، پاک کردن قسمت هایی را که دسترس به آنها دشوار است ، غیر ممکن می ساختد ولی با استفاده از روش حرارت بالا می توانیم حتی سوراخ ها ، زاویه ها و شکاف ها را کاملا تمیز کنیم

.

سیستم

satarno به ما اجازه می دهد که بدون ایجاد خسارت در لوازم برقی و الکترونیکی و اتصالی برق آنها را پاکیزه سازیم .

 

 

 مقایسه روش های پاکیزه سازی در این تجهیزات

 

 

با استفاده از

 

satarno

با استفاده از روش های قدیمی

15 دقیقه

 

120 دقیقه

زمان پاکیزه سازی

10 کمتر

 

نا معلوم

Plate counts

2.5 گالن

 

80 گالن

مقدار آب مصرفی

0

 

2 پیمانه

استفاده از پاک کننده ها

2 قاشق چای خوری

 

1.4 گالن

استفاده از زداینده ها

زمان توقف تولید

 

خاموشی دستگاه طبق برنامه های زمان بندی شده

زمان بکار گیری سیستم

 

 

 

*نمونه هایی از به کارگیری تجهیزات satarno در صنایع غذایی :

 

 

 

 

 

شما می توانید با بکار گیری سیستم satarno به راحتی وبه سرعت این اقلام را تمیز کنید . در هنگام پاکیزه سازی نیازی به خاموش کردن دستگاهها و توقف کار نیست وبه این وسیله می توان در وقت ونیروی انسانی صرفه جویی کرد.

* تسمه ونوار نقاله :

 

 

 

 

 

* اره ها ، ابزار های برش وریز کردن گوشت ، دستگاههای بسته بندی ، غلتک ها و قالب ها :

قسمت های قابل جابجایی دستگاه ها را می توان با خرد کردن در مایعات ضد عفونی کننده تمیز کرد ولی این روش های قدیمی در پاکیزه ساختن سازه های نگهدارنده دستگاه کارایی ندارند

سیستم ما به نحو مطلوب و موثری قابلیت پاکیزه سازی تمام قسمت هایی را دارد که دسترسی به آنها دشوار نیست

قرقره های نگهدارنده ، میز های کار و دسگر سطوح بی تکان وثابت

سیستم قادر است در یک آن تمام چربی ها را ز دودهه وسطوح را خشک وعاری از باکتری کند

در واقع این ر

حسن این روش در این است که درحین انجام پاکیزه سازی نیازی به توقف کار نیست و درنتیجه زمان مفید تولید کاهش نمی یابد

 

اتاق ها وبخش های تولید

با استفاده از سیستم ما به راحتی می توانید محل کار خود را

این سیستم را می توان روی کف زمین هم به کار برد وبه راحتی زیر دستگاهها ، میزها وتسمه های نقاله را تمیز و فورا خشک کرد

فریزر و بخش های منجمد سازی

تکنولوژی پاکیزه سازی ما قادر است بدون افزایش سطح رطوبت ، کف دیوارها وسقف اتاق های منجمد سازی وفریزر را پاکیزه کند

. در روش هایب قبلی مقداری غذا در زوایای فریزر باقی می ماند وباعث ایجاد بوی تعفن می شد اما سیستم جدید تمام این نواحی را تمیز کرده واز ایجاد این بو جلوگیری می کند .
:
.
( مثل سقف ، پنجره ها ، دیوارهای لعاب داده یا کاشی کاری شده ) پاکیزه سازید .
:
.
.ش آنقدر سریع انجام می شود که شما می توانید مرتبا سطوحی را که با غذا تماس دارد تمیز کرده وبه این ترتیب سطح بهداشت تولید خود را بالا ببرید .
.
:
. این سیستم رسوبات چربی وروغن های سفت در لایه های زیرین دستگاه را پاک کرده وتمام قسمت ها را خشک وتمیز می کند .
.
هنگام تمیز کردن این ابزار نیازی به باز کردن و بستن مجدد آنها نیست . سیستم های مداوم تمیز کننده ها در محل نیز قابل استفاده هستند .

شنبه 18 آذر 1391برچسب:, :: 7 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

پنیر فرآورده غذایی ای است که از شیر بریده شده (ترش شده) حیوانات تهیه می شود. معمولاً در تهیه پنیر از شیر گاو استفاده می کنند؛ گرچه گاهی شیر بز، گوسفند یا حتی گاومیش هم به کار می رود. پنیر در مناطق و کشورهای مختلف به گونه های متفاوتی تهیه شده و نام های جداگانه ای دارد.
رنگ طبیعی پنیر از سفید تا زرد متغیر است. به برخی انواع پنیر هم ادویه اضافه می کنند که به دلیل ایجاد تنوع در تولید انواع پنیر می باشد.

انواع و طعم های مختلف پنیر به نوع باکتری به کار رفته، میزان چربی شیر، تنوع در مدت زمان، و نحوه ی عمل آوردن پنیر بستگی دارد. از دیگر عوامل مؤثر می توان به رژیم غذایی حیوانی که شیر آن مورد استفاده قرار گرفته و همچنین نوع ادویه جات اضافه شده به پنیر، اشاره نمود.


پنیر سوئیسی
به انواع پنیرهایی که اولین بار در کشور سوئیس تهیه شده اند، پنیر سوئیسی اطلاق می شود. این نوع پنیرها شکل خاصی دارند و در وسط قالب این پنیرها سوراخی وجود دارد (البته تمام پنیرهای سوئیسی بدین شکل نمی باشند).

کشور سوئیس 450 نوع پنیر مختلف تولید می کند که این پنیرها را به 5 طبقه تقسیم می کنند:

1. پنیرهای خیلی سفت

2. پنیرهای سفت

3. پنیرهای نیمه سفت

4. پنیرهای نیمه نرم

5. پنیرهای نرم


معمولاً در تهیه 99 درصد از پنیرهای سوئیسی از شیر گاو استفاده می کنند و برای تهیه یک درصد باقیمانده از شیر بز یا گوسفند استفاده می شود.

در تهیه ی یکی از انواع پنیر سوئیسی که سوراخ دار است از سه نوع باکتری استفاده می کنند: استرپتوکوکوس ترموفیلیس، لاکتوباسیلوس و پروپیونی باکتر شرمان. در مرحله آخر تهیه پنیر، باکتری شرمانی اسید لاکتیکی را که باکتری های دیگر تولید نموده اند مصرف کرده و گاز دی اکسید کربن آزاد می کند که این گاز تولید حباب هایی می کند که به شکل سوراخ های متعدد در پنیر به چشم می خورند. هنگامی که پنیر را ورقه کنیم، این سوراخ ها کاملاً دیده می شوند. به دلیل وجود این سوراخ ها، صنعت تولید پنیر به این دسته پنیرها لقب پنیرهای چشم دار داده است. پنیرهای سوئیسی که چنین سوراخ هایی نداشته باشند، به پنیرهای کور معروفند.


پنیر چدار
پنیر چدار نوعی پنیر زرد رنگ است که اولین بار در کشور انگلستان، در شهر چدار واقع در سامرست (Somerset) تهیه شد. پنیرهای چدار، امروزه در ایرلند، کانادا، آمریکا، زلاند نو و استرالیا هم تهیه می شوند. کیفیت این پنیر بسته به مناطق مختلفی که در آنجا تهیه می شود، بسیار با هم تفاوت دارد.

چدار همواره معروف ترین پنیر در انگلستان محسوب می شده است. در تهیه ی این نوع پنیر، تکه های جامد موجود در شیر ترش شده را به قطعات کوچک تر برش می دهند تا آب پنیر موجود در آنها خارج شده و پنیرها روی هم انباشته شوند.

پنیرهای چداری که امروزه تولید می شوند، با پنیرهای چدار قدیمی بسیار تفاوت دارند. اگر قرار باشد که پنیر چدار را به روش سنتی تهیه کنند، باید از ضوابط خاصی پیروی نمایند؛ از جمله از مواد اولیه محلی استفاده شود و درست کردن پنیر در چهار شهر تعیین شده واقع در جنوب شرق انگلستان صورت گیرد.

همچون دیگر انواع پنیر برای بهتر کردن رنگ این پنیر از رنگ های گیاهی استفاده می شود. رنگ این پنیر را از آناتو که عصاره ی نوعی گیاه گرمسیری است می گیرند و این ماده، رنگ نارنجی مانندی را به پنیر چدار می دهد. رنگ خاص این نوع پنیر باعث می شود که اگر در جایی نام پنیر را هم رویش ننوشته باشند، افراد صرفاً با دیدن رنگ پنیر، نوع آن را تشخیص دهند. در کشور آمریکا، به برخی انواع پنیر چدار، رنگی اضافه نمی کنند و تحت نام پنیر چدار سفید یا پنیر ورمونت به فروش می رسانند. ایالت ویسکانزین در آمریکا، بیشترین میزان تولید پنیر چدار را در ایالات متحده آمریکا بر عهده دارد.

پنیر چدار با نگهداری طولانی مدت از آن به اصطلاح رسیده تر می شود. هرچه این نوع پنیر را بیشتر بگذارند بماند، طعم و مزه بهتری پیدا می کند.


پنیر فتا
پنیر فتا، نوعی پنیر است که داخل آب نمک قرار می گیرد. تاریخچه تهیه ی آن مربوط به هزاران سال پیش و به کشور یونان برمی گردد. این نوع پنیر را فقط از شیر بز و گوسفند درست می کنند.

این نوع پنیر را پس از تهیه، نمک زده و داخل محلول آب نمک یا خود آب پنیر به مدت سه تا چند ماه نگهداری می کنند. همین که پنیر فتا را از آب نمک بیرون آورند به سرعت خشک می شود. پنیر فتا سفید رنگ است و معمولاً به شکل دایره تهیه می شود و دارای انواع مختلفی از نرم تا نیمه سفت می باشد و میزان نمک آن هم از متوسط تا بسیار شور متفاوت است.

میزان چربی آن از 30 تا 60 درصد متغیر است؛ اما معمولاً از شیری که تقریباً 45 درصد چربی دارد، این نوع پنیر را تهیه می کنند. روی پنیرهای فتا را با نوعی پوشش حفاظت کننده می پوشانند.


تاریخچه
آنچه که ما امروزه تحت نام پنیر فتا می شناسیم، برای یونانیان باستان کاملاً شناخته شده بوده است. حداقل از زمان هومر این نوع پنیر تهیه می شده است و در کتاب ادیسه بارها از آن سخن به میان آمده است. افسانه ها حاکی از این است که اولین بار، فردی به نام سیکلپ پلی فیموس Cyclop Polyphimos بود که پنیر را ساخت. او که شیر گوسفند را درون کیف ساخته شده از پوست حیوان حمل می کرد، پس از گذشت چند روز متوجه شد که شیر درون کیف او به ماده جامدی تبدیل شده، مزه ترشی پیدا کرده و می توان این ماده بدست آمده را به همین شکل حفظ کرد.

نام پنیر فتا، به قرن 17 برمی گردد و گرفته شده از روشی است که طی آن، پنیر را تکه تکه می کنند و آنها را داخل بشکه قرار می دهند.

پنیر خامه ای
پنیر خامه ای نوعی پنیر نرم سفید است که طعم ملایمی دارد. تفاوتی که این پنیر با پنیر های دیگر دارد این است که پنیر خامه ای را نمی گذارند بماند تا به اصطلاح رسیده شود؛ بلکه آن را تازه مصرف می کنند. این نوع پنیر را در تهیه برخی دسرها از جمله کیک پنیری به کار می برند. روی برخی انواع نان از این پنیر می ریزند و در کنار خوراک ماهی آزاد هم از این پنیر استفاده می کنند.

پنیر خامه ای اولین بار در سال 1872 در ایالات متحده آمریکا تهیه شد؛ زمانی که یک لبنیاتی نوعی پنیر عرضه نمود که در تهیه آن به جز شیر کامل (شیری که چربی آن را اصلاً نگرفته اند)، از خامه هم استفاده شده بود. سپس در سال 1880، یک تولید کننده پنیر اهل نیو یورک، این پنیر را داخل فویل بسته بندی و عرضه کرد. او نام این پنیر را پنیر فیلادلفیا گذاشت. از آنجا که در تهیه این نوع پنیر از شیر کامل به علاوه خامه استفاده می کنند، میزان چربی این نوع پنیر بالا می باشد.

پنیر پارمسان
پنیر پارمسان نوعی پنیر سفت است که آن را پخته اند، اما فشرده اش نکرده اند. نام اصلی این پنیر Parmigiano-Reggiano می باشد که پس از بوجود آمدن نواحی پارما (Parma) و رجیوامیلیا (Reggio Emilia) در ایتالیا، پنیری به این نام ایجاد شد. به پنیرهایی که شبیه به پنیر این نواحی باشند، ولی در سایر نقاط تهیه شوند، پنیر پارمسان اطلاق می شود.

این نوع پنیر را از شیر تازه گاو که بلافاصله پس از دوشیدن جمع آوری شده و همچنین مقداری از چربی موجود در آن را گرفته اند، تهیه می کنند.

برای تهیه ی این پنیر به روش سنتی، خوراک گاوها فقط باید علف و یونجه باشد. برای تهیه مایه پنیر، تنها اجازه دارند که آب پنیر طبیعی را با مایه پنیر تهیه شده از گوساله مخلوط نمایند. پنیری که به این روش تهیه شود، تا دو سال قابل نگهداری است. تا هر مدتی که از این نوع پنیر نگهداری می کنیم که به اصطلاح رسیده تر شود، روزانه می توانیم تغییرات حادث شده در آن را (که ناشی از رسیده شدن آن می باشد) مشاهده نماییم.

این پنیر جزو کالاهای تجاری محسوب می شود. در کشور ایتالیا ضوابط خاصی برای تهیه پنیر پارمسان وجود دارد. اگر این ضوابط رعایت نشود، پنیر تولید شده را به عنوان غذا به خوک ها می دهند.

موارد استفاده از این پنیر زیاد است. می توان رنده شده آن را روی انواع پاستا ریخت یا تکه های بزرگ از این پنیر را همراه با سرکه میل نمود. همچنین در تهیه انواع سس ها از جمله سس آلفردو و سس پستو از این پنیر استفاده می شود.

پنیر موزارلا
پنیر موزارلا، نوعی پنیر تازه ایتالیایی است که از شیر گاومیش آبی (یا در خارج از ایتالیا از شیرگاو) تهیه می شود. نوعی از آن که از شیر گاو تهیه می شود، در انواع پیتزا ها یا به همراه گوجه فرنگی حلقه شده و ریحان، مصرف می شود. همچنین گاهی به تنهایی هم این پنیر را می خورند.

پنیر موزارلا در انواع تازه، دودی و نوعی که آبش را تا حدی گرفته اند عرضه می شود. جهت حفظ حالت طبیعی پنیر (البته تنها چند روز) این پنیر را در آب پنیرخودش نگهداری می کنند.

نام این پنیر از گویش های جنوب ایتالیا گرفته شده است. اصل واژه موزا به معنای بریدن است. اما از آنجا که در هیچ کدام از مراحل تهیه این نوع پنیر چیزی را نمی برند، احتمالاً ریشه آن به معانی دیگری بر می گردد. فقط می توان گفت که این دسته پنیرها، پوشش خارجی سفتی ندارند.

قبلاً گفته می شد که اولین بار این پنیرها در عبادتگاه های قرن دوازدهم تولید شدند که راهب های عبادتگاه ها به زیارت کنندگان از این پنیر به همراه نان می دادند. آن پنیرهای خانگی را از شیر گاومیش و تحت نام پنیر نیکوتا تهیه می کردند که احتمالاً پنیر موزارلای امروزی یکی از فرآورده های این پنیر نیکوتا می باشد. در کتاب های آشپزی، نام پنیر موزارلا برای اولین بار در قرن 16 آمده است.

برای تهیه این پنیر، باید شیر ترش شده را با آب پنیر گرم مخلوط نمود، سپس مواد را با دست کشیده و ورز می دهند تا بافت ترد و لطیفی حاصل شود. در ایتالیا، بوجود آمدن حالت لاستیکی در پنیر کافی نیست و پنیر باید نرم تر باشد. معمولاً این پنیر را به شکل توپی یا گیس بافته در می آورند.

پنیر محلی
پنیر محلی طعم ملایمی دارد. آب آن کاملاً گرفته شده، اما فشرده اش نکرده اند و هنوز مقداری آب پنیر در آن وجود دارد. در تهیه این نوع پنیر، معمولاً پس از عمل ترش کردن شیر، ماده جامد تشکیل شده را می شویند تا پ هاش آن را کاهش دهند و به اصطلاح، پنیری با طعم شیرین تهیه نمایند. این پنیر رنگی ندارد و هیچ روشی به منظور نگهداری طولانی مدت از آن به کار نمی برند. انواع مختلفی از پنیر محلی را با توجه به میزان چربی شیر به کار رفته در تهیه پنیر درست می کنند. برخی انواع آن را هم فشرده می کنند.

پنیر پیتزا
پنیر پیتزا نوع خاصی از پنیر است که در اثر حرارت، روی غذای مورد نظر به خصوص پیتزا آب می شود؛ در عین حال که حالت کشداری پیدا می کند. معمولاً روی انواع پیتزا از این پنیر می ریزند تا اجزای تشکیل دهنده پیتزا را به هم بچسباند و از ریختن مواد هنگام خوردن، جلوگیری نماید. بعضی ها این پنیر را با پنیر موزارلا اشتباه می گیرند.

پنیر پیتزا به گونه ای تهیه شده که خواص پنیر را دارا باشد؛ اما در عین حال خواص و فرآیندهایی که باید در تهیه پنیر موزارلا طی شود را ندارد.


درتحقيقاتي كه درمورد روشهاي جديد نگهداري مواد غذايي صورت گرفته است، محققان توجه خاصي به امكان استفاده از اشعه هايي با فركانس هاي مختلف (از جريان الكتريكي با فركانس پايين تا تشعشعات گاما با فركانس بالا) داشته اند. (10-1). بيشتر اين تحقيقات درمورد اشعه ماوارءبنفش ،تشعشعات يونيزه وگرم كردن با مايكروويو بوده است.
معمولا طيف كامل نور را به دو گروه تقسيم مي كنند كه هر كدام دريك طرف نور مرئي قرار مي گيرند. يك دسته شامل امواج راديويي تا اشعه مادون قرمز است كه فركانس پايين، طول موج بلند و انرژي كوانتو مي كمي دارند.
اين تشعشعات با گرم كردن ماده غذايي ،ميكروارگانيسم ها را ازبين مي برند. دسته دوم شامل اشعه هايي است كه فركانس بالا طول موج كوتاه وانرژي كوانتومي زيادي دارند وبدون گرم كردن ماده غذايي سبب تخريب ميكروارگانيسم ها بدون استفاده از حرارتهاي بالا تحت عنوان استريليزاسيون سرد معروف است.
تشعشعات مورد استفاده درصنايع غذايي (داراي طول موج كوتاه) به دو گروه تقسيم مي شوند. دسته اول شامل تشعشعاتي با فركانس پايين تر وانرژي كمتر است مانند بخش ماوراء بنفش طيف كه مقدار انرژي آن به اندازه اي است كه فقط مي تواند ملكولها را تحريك كند. اين ناحيه طيف درصنايع غذايي استفاده شده وبا عنوان اشعه ماوراء بنفش ناميده مي شود .
دسته دوم تشعشعاتي با فركانسهاي بالاتر هستند كه مقدار انرژي زيادي دارند وقادراند ملكولها را به يونها تجزيه نمايند واز اين رو تشعشعات يونيزه ناميده مي شوند.


اشعه ماوارء بنفش
درميان تشعشعات الكترومغناطيسي مختلف اشعه ماوراء بنفش كاربرد گسترده اي در صنايع غذايي پيدا كرده است. تشعشعاتي با طول موجهاي نزديك 260 نانومتر به شدت توسط پورين ها وپريميدين ها جذب مي شوند وميكروبها را ازبين مي برند. تشعشعات ماوراء بنفش با طول موج حدود 200 نانومتر به شدت توسط اكسيژن جذب شده وتوليد ازن مي كنند كه بر ميكروارگانيسم ها مؤثر است.


لامپهاي ميكروب كش
متداولترين منبع توليد اشعه ماوراء بنفش درصنايع غذايي لامپهاي بخار كوارتز – جيوه يا لامپهاي جيوه كم فشار است كه اشعه اي با طول موج 254 نانومتر ساطع مي كنند. تشعشعات اين لامپها شامل اشعه هاي ناحيه مرئي وناحيه اريتميك است كه تشعشعات ناحيه اريتميك سبب سوزش پوست وغشاهاي مخاطي مي شوند. اين لامپها در اندازه ،شكل وقدرتهاي مختلف در دسترس اند. انواع جديدتر مقدار كمي هم ازن ايجاد مي كنند.
عوامل مؤثر بر كارايي اشعه ماوراء بنفش
بايد توجه نمود كه اشعه ماوراء بنفش در صورتي مؤثر است كه به صورت مستقيم ويا به كمك منعكس كننده هاي خاصي تابيده شود وحتي درصورت استفاده از منعكس كننده ها ، اثر آن كمتر خواهد شد. عوامل مؤثر بر كارايي اشعه ماوراء بنفش عبارت انداز:
1- زمان : هر چه زمان تابش اشعه طولاني تر باشد اثر اشعه بيشتر خواهد بود.
2- شدت : اشعه اي كه به يك ماده غذايي مي رسد به قدرت لامپ فاصله لامپ تا ماده غذايي نوع ومقدار دخالت مواد موجود درمسير اشعه وابسته است. مشخص است كه با افزايش قدرت لامپ ، شدت اشعه افزايش خواهد يافت . معمولا شدت برحسب ميكرووات در سانتي متر مربع اندازه گيري مي شود. مقدار يا دوز اشعه با فاصله شيء از لامپ نسبت معكوس داردو معمولا در صنعت از فاصله هاي كم استفاده مي شود . به عنوان مثال لامپي كه درفاصله پنج اينچي ماده غذايي قرار مي گيرد نسبت فاصله حدود دوازده اينچي است . گرد غبار موجود درهوا يا درلامپ وهمچنين رطوبت هوا كارايي اشعه را كاهش مي دهند. در رطوبت هاي كمتر از شصت درصد تاثير كمتري دارند.
3- نفوذ: ماهيت جسم يا ماده اي كه درمعرض اشعه قرار مي گيرد اثر مهمي دركارايي فرآيند دارد. ميزان نفوذ اشعه به هنگام عبور از آب زلال كاهش مي يابد وبدين ترتيب يك اثر محافظت كنندگي برميكروارگانيسم ها ايجاد مي شود. نمكهاي معدني حل شده (به ويژه آهن) وكدر بودن آب ،ميزان كارايي اشعه را به مقدار زيادي كاهش مي دهند. حتي يك لايه نازك چربي يا گريس از نفوذ اشعه جلوگيري مي كند. اشعه قدرت نفوذ دراشياء كدر وغير شفاف را ندارند. بنابراين دربيشتر موارد اشعه فقط برسطح خارجي مواد غذايي كه درمعرض مستقيم لامپ قرار گرفته اند اثر مي گذارد وبه ميكرواگانيسم هاي داخل ماده غذايي نمي رسد. ولي با اين وجود لامپها تعدادي از ميكروارگانيسم هاي زنده موجود درهواي اطراف ماده غذايي راهم از بين مي برند.


اثرات اشعه ماوراء بنفش برانسان وحيوانات
نگاه كردن مستقيم به مدت چند ثانيه به لامپهاي ماوراء بنفش سبب سوزش چشم مي شود وچنانچه به مدت بيشتري درمعرض آن قرار بگيريم اريتما ( تورم سطحي پوست وايجاد لكه هاي قرمز رنگ در پوست) ايجاد مي شود. معمولا روي حيوانات اثر خاصي ندارد اما سوزش چشم ها دربعضي از حيوانات مثل ،جوجه ، مشاهده شده است.

اثرات اشعه ماوراء بنفش برميكروارگانيسم ها
همان طور كه گفته شد شدت اشعه زمان درمعرض قرار گرفتن ميكروارگانيسم درميزان ميكروب كشي اشعه مؤثراند. هر ميكروارگانيسمي يك مقاومت مشخصي نسبت به اشعه ماوراء بنفش دارد.با توجه به مرحله رشد وحالت فيزيولوژيكي سلول مقاومت آن تغيير مي كند. مقاومت سلولهاي رويشي بعضي از ميكروارگانيسم ها درمقايسه با ساير ميكروارگانيسم ها پنج برابر بيشتر است اما به طور كلي دربين گونه هاي مختلف اختلاف زيادي مشاهده نمي شود. مقدار اشعه ماوراء بنفش لازم براي تخريب بعضي از ميكروارگانيسم ها درجدول (10-1) مشاهده مي شود. مكان استقرار ميكروارگانيسم ها به هنگام آزمايش اثر زيادي دارد.
به عنوان مثال براي ازبين بردن 99-97 درصد اشريشيا كلي هاي موجود درهوا توسط يك لامپ پانزده واتي كه درفاصله بيست وچهار اينچي زمان لازم بيست ثانيه لازم است اما براي كشتن اين تعداد باكتري درمحيط آگار ودرفاصله يازده اينچي زمان لازم بيست ثانيه است.
تجمع باكتريها وتوليد كپسول مقاومت آنها را افزايش مي دهد. معمولا تخريب اسپور باكتريها نسبت به سلولهاي رويشي دو تا پنج برابر زمان بيشتري لازم دارد. بعضي از رنگدانه ها اثر حفاظتي دارند. به طور كلي مقاومت مخمرها دو تا پنج برابر باكتريهاست اگر چه بعضي از آنها به آساني كشته مي شوند ومقاومت كپكها ده تا پنجاه برابر باكتريها گزارش شده است. كپكهاي مولد رنگدانه نسبت به غير مولد رنگدانه مقاومت بيشتري دارند واسپورها نسبت به ميسيلوم ها مقاوم تراند. اثر كشندگي اشعه ماوراء بنفش معمولا به وسيله (تئوري هدف) بيان مي شود كه درقسمت تشعشعات يونيزه بحث خواهد شد.
كاربرد اشعه ماوراء بنفش درصنايع غذايي
كاربرد اشعه مارواء بنفش درصنايع غذايي مربوط به نگهداري بعضي از مواد غذايي است. نمونه هايي از استفاده موفقيت آميز اشعه ماوراء بنفش درصنايع غذايي عبارت است از : ضد عفوني كردن آب مصرفي درصنايع نوشابه سازي ؛ رسانيدن گوشت ؛ ضد عفوني كردن چاقو براي بريدن نان ؛ ضدعفوني كردن نان وكيك ها ؛
ضدعفوني كردن وسايل غذا خوري ؛ جلوگيري از رشد مخمرهاي سطحي درشوري جات ، سركه وكلم برگ تخمير شده؛ كشتن اسپورهاي موجود درشكر وشربت ها؛ نگهداري وبسته بندي پنير؛ جلوگيري از رشد كپكها بر روي ديوارها وسقف ها ؛ ضد عفوني كردن هواي مورد استفاده در اتاقهاي نگهداري وفرآوري.


انواع تشعشعات يونيزه
تشعشعات يونيزه شامل اشعه ايكس، اشعه گاما ، اشعه كاتدي ، اشعه بتا ، پروتونها ، نوترونها واشعه آلفاست. نوترونها در مواد غذايي خاصيت راديوا كتيويته ايجاد مي كنند وپروتونها واشعه آلفا قدرت نفوذ كمي دارند. بنابراين استفاده ازاين اشعه ها براي نگهداري مواد غذايي عملي نيست ودراين جا هم بحث نمي شوند.
اشعه ايكس امواج الكترو مغناطيسي نفوذ پذيري هستند كه توسط بمباران كردن يك فلز سنگين با اشعه كاتدي دريك لوله تحت خلاء به وجود مي آيند. درحال حاضر استفاده ازاين اشعه درصنايع غذايي اقتصادي نيست.
اشعه گاما شبيه اشعه ايكس است بااين تفاوت كه از محصولات جانبي حاصل از شكافت اتمي ويا محصولات مشابه آنها ساطع مي شود. كبالت 60 وسزيم 137 از مهمترين منابع اين اشعه هستند كه در كارهاي تحقيقاتي مورد استفاده قرار مي گيرند وكبالت 60 كاربرد تجاري بيشتري دارد. اشعه بتا جرياني از اكترونهاي (ذرات بتا) ساطع شده از مواد راديوا كتيو است . الكترونها ذرات كوچكي با بار منفي وجرم يكسان هستند وبخشي از اتم را تشكيل مي دهند.
الكترونها توسط ميدانهاي الكتريكي ومغناطيسي منحرف مي شوند ومقدار نفوذشان به سرعت آنها درهنگام برخورد با هدف بستگي دارد. افزايش بار الكترونها ، مقدار نفوذ آنها را
زياد مي كند.
اشعه كاتدي جرياني از الكترونهاي (ذرات بتا) حاصل از كاتد يك لوله تحت خلاء هستند. درعمل سرعت اين الكترونها را با استفاده از روشهاي مصنوعي افزايش مي دهند.
مفهوم چند اصطلاحقبل از بحث درباره استفاده از تشعشعات يونيزه ، لازم است چند اصطلاح تعريف شود.
رونتگن (r) : يك رونتگن مقدار اشعه گاما يا ايكسي است كه يك واحد الكترواستاتيك بارالكتريكي (مثبت يا منفي) دريك سانتي متر مكعب از هوا درشرايط استاندارد توليد مي كند.
رپ : يك رپ مقدار انرژي يونيزه اي است كه دريك گرم از بافت زنده توليد مي شود ومعادل يك رونتگن است.
مگارپ : يك مگارپ معادل يك ميليون رپ است. يك رونتگن يا يك رپ معادل جذب شدن 89-83 ارگ اشعه در هرگرم از بافت  زنده است.
راد : واحد جديدي براي مقدار دوز اشعه است ومعادل جذب 100 ارگ در هرگرم از ماده غذايي است. يك مگاراد معادل يك ميليون راد ويك كيلو راد برابر 1000 راد است :
الكترون ولت (ey) : مقدار انرژي حاصل از الكتروني است كه درميداني با اختلاف پتانسيل يك ولت جابه جا مي شود. يك مگاالكترون ولت برابر يك ميليون الكترون ولت است. يك مگاالكترون ولت معياري از شدت تشعشع ويك رپ معياري از انرژي جذب شده است كه در داخل ماده غذايي كارايي دارد.
گري (Gy): يك گري معادل 100 راد است ودر بعضي از منابع به جاي راد استفاده مي شود. راد اپرتيزيشن : اصطلاحي است كه براي استريليزاسيون توسط اشعه به كار مي رود. دراين روش از دوزهاي بالا استفاده مي شود وزمان ماندگاري محصول افزايش مي يابد.
رادوريزيشن : اصطلاحي است كه براي پاستوريزاسيون توسط اشعه به كار مي رود. دراين روش از دوزهاي پايين استفاده مي شود وهدف آن افزايش زمان ماندگاري محصول است.
راديسيديشن : اين اصطلاح نيز براي پاستوريزاسيون با دوزهاي پايين اشعه به كار مي رود اما هدف اصلي آن از بين بردن يك ميكروارگانيسم بيماريزاي خاص است.
پيكوويود : اصطلاحي است كه در برچسب مواد غذايي تيمار شده با تشعشعات يونيزه با دوز پايين ديده مي شود.


اشعه ايكس
چنانچه مقدار انرژي جذب شده از اشعه هاي ايكس ، گاما وكاتدي يكسان باشد، كارايي آنها در استرايليزاسيون مواد غذايي يكسان است . اشعه ايكس واشعه گاما نفوذ خوبي دارند درحالي كه اشعه كاتدي درمقايسه با آنها نفوذپذيري كمتري دارد.
بزرگترين مشكلات استفاده از اشعه ايكس در نگهداري مواد غذايي ، كارايي پايين وهزينه بالاي توليد آن است ، به طوري كه فقط در حدود سه تا پنج درصد از انرژي الكترون در توليد اشعه ايكس استفاده مي شود . به همين دليل بيشتر تحقيقات اخير روي كاربرد اشعه گاما وكاتدي متمركز شده است.
اشعه گاما وكاتدي
از آن جا كه اين دو اشعه تاثير يكساني دراستريليزاسيون موادغذايي دارند ( درصورت يكسان بودن مقدار انرژي جذب شده ) وتغييرات مشابهي را در مواد غذايي به وجود مي آورند، با يكديگر بحث ومقايسه خواهند شد.
منابع
منابع اصلي توليد اشعه گاما، عبارت انداز : 1- شكاف راديواكتيو مواد حاصل از ارانيوم وكبالت 2- چرخش مايع سرد كننده در راكتورهاي هسته اي 3- ساير عناصر سوختني كه در راكتور هسته اي استفاده مي شوند. اشعه كاتدي توسط وسايل الكتريكي خاصي شتاب مي گيرد. افزايش شتاب ( يعني بيشتر از مگاالكترون ولت ) عمق نفوذ در ماده غذايي را زياد مي كند.
نفوذپذيري
اشعه گاما نفوذ خوبي دارد، اما با افزايش عمق نفوذ ، كارايي آن به صورت لگاريتمي كاهش مي يابد. گزارش شده است كه اين اشعه تا عمق بيست سانتي متري در اكثر مواد غذايي تاثير مي گذارد اما ميزان نفوذ آن به مدت زمان تابيدن اشعه بستگي دارد. از طرف ديگر اشعه كاتدي نفوذ پذيري كمي دارد وهنگامي كه به صورت متقابل تابيده مي شود، درهر مگاالكترون ولت فقط درنيم سانتي متري ماده غذايي اثر مي گذارد. ( درحالت تابش متقابل ، اشعه ها از جهت هاي مخالف ساطع مي شوند).
مقدار اشعه جذب شده دريك ماده با افزايش عمق به صورت يكنواخت كاهش نمي يابد بلكه دريك عمقي به مقدار ما كزيمم مي رسد ( تقريبا معادل يك سوم كل نفوذ اشعه ) وسپس شروع به كاهش مي كند تا اين كه به صفر مي رسد.


كارايي
از آن جا كه اشعه كاتدي دريك جهت ساطع مي شود با ماده غذايي برخورد مي كند. بنابراين در مقايسه با اشعه گاما كه از منابع راديواكتيو ودر همه جهات وبه صورت ثابت ساطع مي شود كارايي بيشتري دارد . حداكثر كارايي استفاده از اشعه كاتدي بين 80-40 درصد پيش بيني مي شود كه به شكل ماده غذايي وابسته است، اما حداكثر كارايي استفاده از اشعه گاما 25-10 درصد است. منابع راديواكتيو توليد كننده اشعه گاما به تدريج تحليل مي روند، از اين رو با گذشت زمان ضعيف مي شوند.


ايمني

از نظر سلامتي استفاده از اشعه كاتدي نسبت به اشعه گاما مشكلات كمتري رابه همراه دارد چون اشعه كاتدي دريك جهت ساطع مي شود وكمتر نفوذ مي كند به منظور تعمير يا نگهداري قابل خاموش كردن است وبعد از آتش سوزي ، انفجار وساير حوادث ، خطرات ناشي از مواد راديواكتيو ناشي مي شود.
كارگران درهنگام كار كردن با اشعه گاما به پوشش هاي محافظ بيشتري نياز دارند. درآزمايشات انجام شده روي انسانهاي دواطلب وحيوانات ، با خوردن مواد غذايي تشعشع يافته هيچ گونه علائم بيماري مشاهده نشد.
اثر روي ميكروارگانيسم ها
اثرميكروب كشي دوز مشخصي از اشعه به عوامل زير وابسته است:
1- نوع وگونه ميكروار گانيسم : اهميت اين عامل توسط اطلاعات درج شده درجدول 10-2 مشخص مي شود.
2- تعداد ميكروارگانيسم ها (يا اسپورهاي) اوليه : با افزايش تعداد ميكروارگانيسم ها ، كارايي اشعه كمتر خواهد شد.
3- تركيب ماده غذايي : بعضي از تركيبات مانند پروتئين ها ، كاتالاز ومواد احياء كننده
( نيتريت ها ، سولفيت ها وتركيبات سولفيدريلي ) اثر حفاظتي دارند. تركيباتي كه با گروههاي SH تركيب شوندحساسيت ميكروبها را افزايش مي دهند. تركيبات حاصل از تشعشع ممكن است براي ميكروارگانيسم ها مضر باشند.
4- حضور يا عدم حضور اكسيژن : با توجه به نوع ميكروارگانيسم تاثير اكسيژن آزاد متفاوت است وممكن است حساسيت ميكروارگانيسم ها را افزايش دهد ويا هيچ تاثيري نداشته باشد. احتمالا درحضور اكسيژن واكنشهاي جانبي نامطلوب (بعدا بحث مي شود) تشديد مي شوند ودرخلاء يا حضور نيتروژن كاهش مي يابند


5- حالت فيزيكي ماده غذايي درحين تشعشع : درجه حرارت ومقدار رطوبت ماده غذايي به روشهاي متفاوتي روي ميكروارگانيسمهاي مختلف اثر مي گذاردند.
6- شرايط ميكروارگانيسم : سن ، درجه حرارت رشد وتوليد اسپور وحالت ميكروارگانيسم (رويشي يا اسپور) درحساسيت ميكروارگانيسم مؤثر است. اين عوامل قبلا در ارتباط با ساير روشهاي فرآوري مواد غذايي بحث شده است.
به نظر مي رسد نوع تشعشع وpH ماده غذايي تاثير كمي در دوز مورد نياز براي غير فعال كردن ميكروارگانيسم ها دارند.بعضي از پژوهشگران بيان كرده اند كه به طور كلي مقاومت ميكروارگانيسم ها به تشعشعات يونيزه ، مشابه مقاومت آنها نسبت به فرآيند هاي حرارتي است، اما در اين ارتباط استثنائاتي هم وجود دارد. به عنوان مثال اسپورهاي كلستر يديوم بوتولينوم نسبت به اشعه گاما از اسپورهاي يك باكتري فلت ساور (No.1518) ويك باكتري بي هوازي گرمادوست (T.A.No.3814) مقاوم تراند اما مقاومت حرارتي اين دو ميكروارگانيسم نسبت به كلستريديوم بيشتر است. جدول (10-2) مقدار اشعه لازم براي ازبين بردن ميكروارگانيسم هاي مختلف را نشان مي دهد. اين ارقام با توجه به شرايطي كه درپاراگراف قبل اشاره شد تغيير مي كنند. با اين وجود بايستي توجه داشت كه :
1- حساسيت انسان به اشعه خيلي بيشتر از ميكروارگانيسم هاست.
2- اسپور باكتريها نسبت به سلولهاي رويشي مقاومت بيشتري دارند.
3- به طور كلي باكتريهاي گرم منفي نسبت به باكتريهاي گرم مثبت مقاومت كمتري دارند.
4- مقاومت مخمرها وكپكها كاملا متفاوت است اما بعضي از آنها نسبت به باكتريها مقاومت بيشتري دارند. به عنوان مثال مقاومت كانديداكروزئي جدول 10-2 مشابه مقاومت بسياري از اسپورهاي باكتريابي است.
بعضي از ميكروارگانيسم ها مقاومت خيلي بيشتري نسبت به مقدار پيش بيني شده دارند. به عنوان مثال يك ميكروكوكوس مقاوم به اشعه شبيه ميكروكوكوس روزئوس درگوشت اشعه ديده مشاهده شده است.
علاوه براين درگوشت گونه هايي از مايكروباكتريوم هم ديده شده اند كه مقاومت زيادي دارند. بنابراين احتمال جدا كردن نژادهاي مقاوم به اشعه از مواد غذايي كه كمي اشعه ديده اند وجود دارد .
چنانچه اسپور باكتريها قبل از حرارت ديدن تحت تاثير برشدت كشندگي اشعه گاما بعد از آن ندارد. چنانچه قبل از تشعشع از امواج اولتراسونيك استفاده شود حساسيت ارگانيسم ها نسبت به اشعه افزايش مي يابد.
مكانيسم اثر تخريبي اشعه روي ميكروار گانيسم ها به اين صورت فرض مي شود كه يك ذره يونيزه يا انرژي كوانتوم از يك بخش حساس سلول عبور مي كند وپس ازبرخورد مستقيم با

هدف سبب يونيزه شدن اين ناحيه حساس مي شود وپس از آن سبب مرگ ميكروارگانيسم مي
شود. (اين مكانيسم به تئوري هدف معروف است ).
فرضيه ديگر درمورد اثر ميكروب كشي اشعه مربوط به يونيزه شدن مواد اطرف (به ويژه آب) وتبديل آنها به راديكالهاي آزاد است . بعضي از اين راديكالها ممكن است اكسيد يا احياء شوند وبنابراين درتخريب ميكروارگانيسم مؤثراند. تشعشع همچنين ممكن است در ميكروارگانيسم متاسيون ايجاد نمايد.
اثر مواد غذايي دوزهاي زياد اشعه كه دراستريل كردن مواد غذايي مورد استفاده قرار مي گيرند، دربعضي از مواد غذايي (واكنشهاي جانبي) ويا تغييرات ثانويه نامطلوب ايجاد مي كنند ورنگ ،بو ، طعم ويا حتي خصوصيات فيزيكي نامطلوبي به وجود مي آورند.
بعضي از تغييراتي كه دراثر استريليزاسيون مواد غذايي با اشعه به وجود مي آيند عبارت انداز:
1- افزايش PH تخريب گلوتاتيون وافزايش تركيبات كربنيلي ، سولفات هيدروژن ومتيل مركاپتان درگوشت.
2- تخريب آنتي اكسيد انهاي طبيعي اكسيد اسيون به همراه پل (http://www.daneshju.ir/forum/vbglossar.php?do=showentry&item=%D9%BE%D9%84)يمريزاسيون جزئي وافزايش تركيبات كربنيلي درچربيها وليپيدها .
3- كاهش بعضي از ويتامين ها مثل تيامين ، پيريدوكسين ، ويتامينK,E,D.C. در اكثر مواد غذايي اما ريبوفلاوين ونياسين نسبتا مقاوم اند.
البته دوزهاي كمتر اثرات نامطلوب كمتري در مواد غذايي ايجاد مي كنند . دوز اشعه لازم براي تخريب بيشتر آنزيمهاي موجود در مواد غذايي 10-5 برابر دوز لازم براي كشتن كليه ميكروارگانيسم هاست. بعد از تخريب كليه ميكروارگانيسم ها توسط اشعه آنزيم ها به فعاليت خود ادامه مي دهند، مگر اين كه قبل از تشعشع توسط عمل بلاچينگ غير فعال شوند.
مهمترين اثر اشعه بر خواص تغذيه اي مواد غذايي تخريب ويتامين هاست. اما به طور كلي ارزش تغذيه اي يك ماده غذايي اشعه ديده همانند ماده غذايي است كه با ساير روشها فرآوري شده است (با در نظر گرفتن اين كه زمان ماندگاري درهر دوحالت يكسان باشد). چنانچه از الكتروني با انرژي كمتر از 11 مگا الكترون ولت ويا اشعه گاما حاصل از كلبات 60 استفاده شود، درماده غذايي تركيبات راديواكتيو به وجود نمي آيند.
كاربردها
درحال حاضر دركشور آمريكا، استفاده از اشعه درمواد غذايي براي موارد بسيار محدودي مجاز شناخته شده است. براي كشتن حشرات وجلوگيري از فساد ميوه ها وسبزيهاي تازه، مقدار كمي اشعه (يك كيلوگري) استفاده مي شود.
علاوه براين استفاده از اشعه براي گندم (ازبين بردن حشرات)وسيب زميني( جلوگيري ازجوانه زدن) مجاز شناخته شده است. به هرحال احتمالا تمايل بيشتر وطرحهاي قانوني ، استفاده از اشعه را دراين كشور افزايش خواهد داد. درحال حاضر نزديك به سي كشور جهان ، استفاده از بعضي از مواد غذايي اشعه ديده را مجاز مي دانند. جدول 10-3 كاربردهاي اشعه را درفرآوري مواد غذايي نشان مي دهد.
فرآيند مايكروويو
استفاده از مايكروويو درگرم كردن وفرآوري مواد غذايي روبه افزايش است (به ويژه درسطح مصرف كنندگان ) مايكروويو امواج الكترو مغناطيسي بين مادون قرمز وامواج راديويي هستند (شكل 10-1 وفركانسهاي متداول آنها 915يا 2450 مگاسيكل است.
وقتي يك ماده غذايي درميدان امواج مايكروويو قرار مي گيرد با تغيير جهت ميدان ملكولهاي ماده غذايي سعي مي كنند با سرعت زياد خود را درجهت ميدان قرار دهند. دراثر جنبش سريع ملكولها وبرخورد آنها با يكديگر ،حرارت توليد مي شود.
اثر نگهدارندگي يا باكتري كشي امواج مايكروويو درواقع تابعي از گرماي توليد شده است. به عبارت ديگر خود امواج مايكروويو سبب غير فعال شدن ميكروارگانيسم هاي ماده غذايي نمي شوند، بلكه حرارت توليد شده حاصل از اصطكاك ملكولها ،سبب تخريب ميكروبها مي شود.
طيف كامل نور به دو گروه تقسيم مي شود يك دسته شامل امواج راديويي تا اشعه مادون قرمز كه فركانس پايين طول موج بلند وانرژي كوانتومي كمي دارند.دسته دوم اشعه هايي كه فركانس بالا طول موج كوتاه وانرژي كوانتومي زيادي دارند. تشعشعات مورد استفاده در صنايع غذايي به دو گروه تقسيم مي شوند.
دسته اول تشعشعاتي با فركانس پايين تر وانرژي كمتر است .دسته دوم تشعشعاتي با فركانس هاي بالاتر كه مقدار انرژي زيادي دارند .
اشعه ماوراءبنفش
لامپهاي ميكروب كش متداولترين منبع توليد اشعه ماوراء بنفش لامپهاي بخار كوارتز – جيوه يا لامپهاي جيوه كم فشار است .
عوامل مؤثر پركارايي اشعه ماوراء بنفش
1- زمان : درچه زمان بيشتر باشد اثرهم بيشتر است. 2- شدت : اشعه اي كه به يك ماده غذايي مي رسد به قدرت لامپ ، فاصله تا ماده غذايي ومقدار دخالت مواد موجود در مسير اشعه وابسته . 3- نفوذ : جسم يا ماده اي كه در معرض اشعه قرار مي گيرد اثر مهمي در كارايي فرآيند دارند.
اثرات اشعه ماوراء بنفش برانسان وحيوانات
نگاه كردن مستقيم به مدت چند ثانيه به لامپ ماوراء بنفش سبب سوزش جسم مي شود ومعمولا روي حيوانات اثر خاصي ندارد.
اثرات اشعه ماوراء بنفش برميكروارگانيسم ها
مقاومت سلولهاي رويش بعضي از ميكروارگانيسم ها در مقايسه با ساير ميكروارگانيسم هاپنج برابر بيشتر است به طور كلي مقاومت مخمرها دو تا پنج برابر باكتريهاست ومقاومت كپكها ده تا پنجاه برابر باكتريهاست.
كاربرد اشعه ماوارء بنفش درصنايع غذايي
1- ضد عفوني كردن آب مصرفي در صنايع نوشابه سازي 2- رسانيدن گوشت 3- ضد عفوني كردن چاقو براي بريدن نان 4- ضد عفوني كردن نان وكيكها 5- ضد عفوني كردن وسايل غذا خوري.

تشعشعات يونيزه
انواع تشعشعات يونيزه
تشعشعات يونيزه شامل اشعه ايكس ، اشعه گاما ، اشعه كاتدي ، اشعه بتا ، پروتونها ، نوترنها واشعه آلفاست
اشعه ايكس
اگر انرژي جذب شده از اشعه هاي ايكس ، گاما وكاتدي يكسان باشد كارايي آنها دراستريليزاسيون مواد غذايي يكسان است.
منابع اشعه گاما
شكافت راديو اكتيو مواد حاصل از اورانيوم وكباست 2- چرخش مايع سرد كننده در راكتررهاي هسته اي .
اثر روي ميكروارگانيسم ها
اثر ميكروب كشي دوز مشخصي از اشعه به عوامل زير وابسته است.
1- نوع وگونه ميكروارگانيسم 2- تعداد ميكروارگانيسم ها (يا اسپوردري) اوليه 3- تركيب ماده غذايي وحضور يا عدم حضور اكسيژن به حالت فيزيكي ماده غذايي درحين تشعشع.
اثر برمواد غذايي
بعضي از تغييراتي كه در استريليزاسيون مواد غذايي با اشعه به وجود مي آيند. عبارتند از 1- افزايش PH 2- تخريب انتي اكسيدانهاي طبيعي 3- كاهش بعضي از ويتامين ها مثل :تيامين ، پيريدوكسين

اشکال روغن :

 
روغن های نباتــی بیشتر به صورت مایع هستند. در کارخانه آن ها را تبدیل به روغن جامد می کنند که در آن صورت به آن روغن نباتی هیدروژنه (جامد) می گویند. در جریان هیدروژنه کردن روغن ترکیباتی به نام اسید چرب اشباع در روغن افزایش می یابد که برای سلامتی مضر است. همچنین یک نوع اسید چرب غیر عادی نیز تولید می شود که به آن اسید چرب ترانس می گویند. اسید چرب ترانس هم مانند اسید چرب اشباع برای سلامتی مضر است. امروزه یک نوع روغن به صورت نیمه جامد تولید شده است که نسبت به روغن های جامد چربی اشباع شده و ایزومر ترانس کمتری دارد
.
آیا مصرف روغن ها و چربیها خطر ابتلا به بیماری های قلبی را زیاد می کند؟
چربی و روغن اگر زیاده از حد مصرف شود مخصوصا اگر از روغن حیوانی یا روغن جامد نباتی باشد خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی افزایش می یابد. 

روغن حیوانی و روغن جامد نباتی (هیدروژنه) دارای ترکیباتی هستند که اسید چرب اشباع نامیده می شود. در روغن جامد نباتی (هیدروژنه) یک نوع اسید چرب غیر عادی به نام اسید چرب ترانس هم وجود دارد. اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب ترانس باعث افزایش کلسترول خون می شوند و برای سلامتی خطرناکند مصرف این روغن ها خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهند.

برای حفظ سلامتی خود چه روغنی مصرف کنیم؟

برای اینکه سالم بمانیم باید اولا به اندازه نیاز بدن خود روغن مصرف کنیم تا مبتلا به چاقی, گرفتگی رگهای خونی، فشار خون و بیماری قلبی نشویم و ثانیا از روغن نباتی مایع استفاده کنیم و هرگز روغن جامد و حیوانی مصرف نکنیم. یک فرد بالغ با فعالیت بدنی متوسط می تواند حداقل 36 گرم (حدود 3 قاشق غذاخوری) و حداکثر 70 گرم (حدود 6 قاشق غذاخوری) روغن و چربی مصرف کند. البته باید توجه داشت که بخش عمده این چربی از غذاهایی که ما چربی آن را نمی بینیم به بدن ما می رسد مثل گوشت چربی دار و لبنیات چرب و آجیل می شود.

روغن نباتی مایع اسید چرب اشباع پایینی دارد و اسید چرب ترانس هم ندارد بنابراین مصرف آن به روغن حیوانی و روغن نباتی جامد ارجحیت دارد. استفاده از روغن مایع نباتی برای پخت و پز و تهیه سالاد مناسب است. مصرف ماهی, روغن ماهی, روغن زیتون, انواع آجیل و مغزها برای سلامتی مفید است و توصیه می شود. اگر مجبور به استفاده از روغن جامد هستید حتی الامکان از روغن های نیمه جامد که اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب ترانس آنها کمترین مقدار است استفاده کنید.
 

طریقه صحیح مصرف روغن چیست؟

 
روغــن بــایـــد به آرامی و با شعله کم حرارت داده شود. حرارت دادن زیاد روغن باعث می شود که روغن کدر شود, دودکند و بسوزد. مصرف روغن سوخته خطرناک است. بهتر است حتی الامکان از غذاهای آب پز و کبابی استفاده شود و از سرخ کردن مواد غذایی اجتناب شود. در صورت نیاز به سرخ کردن باید از روغن مایع مخصوص سرخ کردنی به مدت کوتاه و با شعله کم استفاده کرد. از این روغن می توان حداکثر برای 2 تا 3 بار سرخ کردن آنهم در فواصل کوتاه مثلا در طول یک روز استفاده کرد. لازم است پس از هر بار مصرف باقیمانده روغن را به طور مجزا و در مکان خنک نگهداری کرد. اگر روغن مایع مخصوص سرخ کردنی در دسترسی نباشد می توان از تفت دادن غذا در مخلوطی از آب و روغن مایع تحت حرارت کم و در ظــرف درب بســـته استفاده کرد.

این کار هم طعم و ظاهر غذا را شبیه غذای سرخ کرده می کند, هم روغن کمتری مصرف می شود و هم مضرات کمتری دارد. همچنین می توان روغن مواد غذایی سرخ شده را از آنها جدا کرد. مثلا سیب زمینی، کدو و بادمجان سرخ شده را در صافی گذاشت یا کمی فشار داد یا در دستمال پیچید تا حتی الامکان کم روغن شوند.
 
چه روغنی بخریم؟

برای مصارف مختلف در منزل از انواع روغن شامل نباتی مایع, مایع سرخ کردنی و نباتی نیمه جامد خریداری کنید. در هنگام خرید روغن به مشخصات روی برچسب توجه کنید. نام و نوع فرآورده, نام و آدرس شرکت سازنده, شماره پروانه ساخت و پروانه وزارت بهداشت, شرایط نگهداری و مصرف, تاریخ تولید و انقضا و مشخصات تغذیه ای کالا باید ذکر شده باشد. توجه کنید هر چه میزان اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب ترانس که روی برچسب نوشته شده کم تر باشد روغن برای مصرف سالم تر و مناسب تر است. از خرید و مصرف روغنی که تاریخ مصرف آن گذشته باشد اجتناب کنید.

نکات مهم در خصوص نگهداری روغن چیست؟

-نگهداری در مراکز توزیع: روغن باید در جای خشک و خنک و دور از نور و در ظروف درب بسته نگهداری شود. نگهداری روغن مایع در پشت شیشه فروشگاهها صحیح نیست.
-نگهداری در منزل:اگر نگهداری روغـــن صحــیح نباشد خیلی زود فاسد می شود و بوی تندی می گیرد روغن باید در یک ظرف محکم و سالم و به دور از گرمای اجاق گاز نگهداری شود. هرگز نباید قاشق آغشته به رطوبت و موادغذایی را داخل ظرف روغن فرو برد و یا اینکه روغنی که یکبار مصرف شده است را مجددا به ظرف روغن برگرداند. به یاد داشته باشید که روغن مایع نسبت به فساد حساستر از روغن جامد است. کره و مارگارین و غذاهای حاوی چربی مثل آجیل و مغزهایی مثل گردو, بادام, بادام زمینی, فندق نباید در محیط گرم و مرطوب نگهداری شوند.از نگهداری طولانی مدت این موادغذایی اجتناب کنید. مغزها را می توان در فریزر به مدت طولانی تری نگهداری کرد.

شنبه 18 آذر 1391برچسب:, :: 6 بعد از ظهر :: نويسنده : دانشجویان دانشگاه آزاد شهرقدس

در بسياري از برنامه‌هاي آشپزي تلويزيون ديده مي‌شود که آشپز براي نشان دادن توجه‌اش به سلامت مواد غذايي از روغن زيتون براي سرخ کردن استفاده مي‌کند؛ حال آنکه روغن زيتون اصلا روغن سرخ‌کردني نيست.
اگر مي‌بينيد که در کشورهاي مديترانه‌اي از روغن زيتون براي سرخ کردن استفاده مي‌کنند، اين کار فقط در حد يک تفت مختصر است و چند دقيقه هم بيشتر زمان نمي‌برد و مانند ما اين همه مواد غذايي را سرخ نمي‌کنند. البته کيفيت روغن زيتون هم مهم است؛ اين که از چه نوعي است و چه ويژگي‌‌هايي دارد حايز اهميت است و بايد به آن توجه کرد.

چنانچه حرارتي که به روغن زيتون داده مي‌شود، بالاي 250 درجه سانتي‌گراد باشد، اسيدهاي چرب آن به نوع ترانس تبديل شده و در نتيجه سرطان‌زا خواهند بود. در نتيجه بايد تا آنجا که ممکن است از روغن زيتون جهت سرخ‌کردن‌هاي سنگين استفاده نکنيد؛ مگر اين که سرخ کردن ماده غذايي در حد يک تفت کوتاه باشد و درجه حرارت آن از 200 درجه سانتي‌گراد بيشتر نشود و زمان تفت دادن نيز بيش از چند دقيقه طول نکشد زيرا همان‌طور که بارها و بارها گفته‌ايم روغن زيتون روغني نيست که بتواند حرارت بالا را تحمل کند و در نتيجه مي‌سوزد و طعم غذا را عوض مي‌کند. اما براي مصارف پختني مي‌توان از آن استفاده کرد؛ به عنوان نمونه، مي‌توان آن را داخل خورش يا روي برنج ريخت.
بنابراين توصيه مي‌کنم براي سرخ‌کردن موادغذايي از روغن‌هاي مخصوص سرخ‌ کردن که در بازار موجودند، استفاده کنيد؛ روغن‌هايي که نه جامدند، نه مايع و حين توليد، پروسه صنعتي مخصوصي را طي مي‌کنند تا در برابر حرارت‌هاي بالا مقاوم شوند.

 

 

 

 

صفحه قبل 1 2 3 صفحه بعد
پيوندها
  • فیگارو دانلود
  • ردیاب ماشین
  • جلوپنجره اریو
  • اریو زوتی z300
  • جلو پنجره ایکس 60

  • تبادل لینک هوشمند
    برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان آزمایشگاه تکنولوژی روغن و آدرس azeroghan.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.







آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 4
بازدید دیروز : 1
بازدید هفته : 5
بازدید ماه : 39
بازدید کل : 10115
تعداد مطالب : 70
تعداد نظرات : 0
تعداد آنلاین : 1